KUALA LUMPUR - Malaysia kini dalam proses membatalkan award akhir AS$14.9 bilion (RM62.59 bilion) yang diberikan oleh penimbang tara Sepanyol, Dr Gonzalo Stampa dalam kes yang dibawa oleh individu mendakwa sebagai waris Sultan Sulu.
Menteri di Jabatan Perdana Menteri (Undang-Undang dan Reformasi Institusi), Datuk Seri Azalina Othman Said berkata, dengan pembatalan ini, perjuangan sekian lama kerajaan Malaysia terhadap tuntutan dalam kes Sulu akan berakhir kerana asas tuntutan tidak lagi wujud.
"Dalam kes penipuan membabitkan Sulu, individu yang mengaku sebagai waris Sultan Sulu telah cuba memeras ugut Malaysia sebanyak AS$14.9 bilion, atau kira-kira RM62.59 bilion, dengan pembiayaan litigasi oleh pihak ketiga iaitu Therium.
"Malaysia telah menghabiskan banyak masa, tenaga dan sumber bagi mempertahan negara kita daripada tuntutan remeh dalam kes penipuan kumpulan Sulu ini di Sepanyol, Perancis, Luxembourg dan Belanda. Di sebalik kerumitan ini, Malaysia menegaskan bahawa apa yang kita alami dalam kes penipuan kumpulan Sulu ini bukanlah unik kepada Malaysia sahaja.
"Sebaliknya, ia mencetuskan gesaan agar semakan semula dibuat terhadap perlakuan penimbang tara dan pembiayaan litigasi oleh pihak ketiga yang kita sering terlepas pandang, termasuk meneroka ketelusan dan kewajipan pendedahan oleh pihak yang berkaitan,” katanya dalam ucaptama di Kolokium Timbang Tara Antarabangsa London 2023: Kedaulatan Negara dan Kekebalan dalam Timbang Tara Komersial di Pusat Resolusi Pertikaian Antarabangsa (IDRC) di London pada Isnin.
Azalina juga berkata, perjalanan Malaysia dalam menentang penipuan oleh kumpulan Sulu itu bukanlah mudah kerana ia adalah kes yang diwarisi daripada kerajaan terdahulu.
"Kami tidak berpeluang untuk menangani kes ini ketika ia bermula. Jika Kerajaan Perpaduan hari ini mempunyai peluang itu, kami akan melakukannya dengan cara yang amat berbeza.
"Di sisi baiknya pula, pengajaran yang banyak kami pelajari daripada malapetaka ini menjadi sebab mengapa kita berkumpul di sini dan berusaha mengatasi perkaitan yang lemah dalam proses timbang tara serta pembiayaan litigasi pihak ketiga selepas menganjurkan dua kolokium antarabangsa dengan jayanya di Malaysia pada 9 Mei dan 4 Julai 2023," katanya.
Beliau berkata, hasil daripada tindakan berterusan Kerajaan Perpaduan, Malaysia telah melakar kejayaan bersejarah di Paris dan The Hague serta perkembangan positif lain dalam prosiding yang sedang berjalan membabitkan kes penipuan kumpulan Sulu itu.
"Kesemua ini berjaya dicapai melalui usaha secara bersama dan bersepadu agensi serta kementerian berkaitan di bawah pimpinan Perdana Menteri Datuk Seri Anwar Ibrahim yang menerajui kerjasama dalam hubungan antarabangsa dan diplomasi menerusi pemupukan usaha sama bagi menangani amalan terbaik dalam timbang tara serta pembiayaan litigasi pihak ketiga,” katanya.
Menjelaskan sebab Kerajaan Malaysia memulakan dialog berterusan ini bersama pakar dalam industri timbang tara dari seluruh pelosok dunia, Azalina berkata, ia bagi memberi penerangan tentang amalan timbang tara yang tepat menurut kedaulatan undang-undang dan berkongsi pandangan Malaysia dengan komuniti timbang tara antarabangsa mengenai naratif tuntutan sebenar oleh individu yang mendakwa sebagai waris Sultan Sulu terhadap Malaysia.
"Siri khas hari ini adalah hasil usaha kolektif Malaysia untuk menghimpunkan komuniti timbang tara antarabangsa bagi menambah baik sistem timbang tara dengan berkongsi pengalaman pahit yang terpaksa ditelan oleh Malaysia susulan kes penipuan kumpulan sulu terbabit," katanya sambil menambah bahawa Malaysia, sedari awal, menyokong dan menggalakkan timbang tara sebagai resolusi pertikaian pilihan.
"Kami memiliki Pusat Timbang Tara Antarabangsa Asia (AIAC), hab global terkemuka bagi resolusi pertikaian, yang terletak di tengah-tengah bandaraya Kuala Lumpur. Saya dengan sukacita ingin berkongsi bahawa pada Khamis lepas iaitu 21 September 2023, AIAC telah memeterai Memorandum Persefahaman dengan Pusat Timbang Tara dan Resolusi Pertikaian SOAS, University of London (SADRC) bagi memupuk aktiviti pengajaran serta penyelidikan berkiatan resolusi pertikaian alternatif yang selaras dengan amalan terbaik antarabangsa.
"Pengalaman kami dalam kes penipuan oleh kumpulan Sulu telah membuktikan bahawa kesucian proses timbang tara perlu sentiasa dijunjung dan oleh itu, kami dengan tegas menentang sebarang penyalahgunaan proses timbang tara termasuk forum shopping," katanya.
Turut hadir Pesuruhjaya Tinggi Malaysia ke United Kingdom Datuk Zakri Jaafar, Peguam Cara Negara Datuk Almalena Sharmila Johan dan Pengarah AIAC Datuk Profesor Dr N. Sundra Rajoo.
Pada 6 Jun lepas, Mahkamah Rayuan Paris telah mengekalkan keputusan membenarkan Malaysia mencabar award yang diberikan pada 25 Mei 2020 oleh Stampa dalam kes yang difailkan oleh lapan individu.
Stampa telah memberikan award akhir sebanyak AS$14.9 bilion (RM62.59 bilion) kepada kumpulan itu dan Malaysia terpaksa menggunakan semua remedi undang-undang bagi membatalkannya di mahkamah Sepanyol, Perancis, Luxembourg serta Belanda.
Malaysia melakar satu lagi kejayaan apabila Mahkamah Rayuan The Hague di Belanda pada 27 Jun menolak permohonan kumpulan Sulu untuk mengiktiraf dan menguatkuasakan award akhir itu di negara itu.
Dalam usaha mereka untuk menguatkuasakan award akhir itu, kumpulan Sulu dilaporkan cuba menyita aset syarikat petroleum Malaysia iaitu Petronas di Luxembourg dan Belanda selain menyasarkan aset diplomatik negara di Perancis (termasuk kedutaan).
Pada 2019, kumpulan itu dilaporkan telah memulakan tindakan perundangan di Mahkamah Sepanyol untuk mendapatkan pampasan bagi tanah di Sabah yang didakwa telah dipajak oleh nenek moyang mereka kepada sebuah syarikat perdagangan British pada 1878. - Bernama