PARTI Keadilan Nasional diasaskan 25 tahun lalu, tepat pada 4 April 1999 dengan matlamat untuk memberikan platform kepada pembaharuan politik berlandaskan gerakan Reformasi yang pada ketika itu hanya baru diperjuangkan.
Semangat reformasi ini menyebabkan rakyat bersemangat berjuang untuk negara walaupun mengundang keraguan tentang keupayaan sebuah parti berbilang bangsa untuk bertapak di Malaysia.
Pengasas UMNO, Onn Jaafar pernah mencuba untuk menubuhkan Parti Malaya yang berasaskan kepelbagaian kaum pada tahun 1951, namun beralih kepada parti berasaskan kaum Melayu setelah ditolak oleh ramai pengundi.
Sekumpulan intelektual dan ahli politik menubuhkan Parti Gerakan, sebuah parti liberal berbilang kaum pada tahun 1968, namun ia gagal untuk mendapatkan sokongan daripada pengundi Melayu.
Pengasas Parti Gerakan, Tan Chee Khoon dan Syed Hussein Alattas, kemudian menubuhkan Parti Keadilan Masyarakat – sebuah parti berbilang kaum, yang pada akhirnya turut ditolak oleh pengundi Melayu.
Pada 3 Ogos 2003, Parti Keadilan Masyarakat bergabung dengan Parti Rakyat Malaysia, sebuah parti nasionalis progresif kecil yang telah wujud sejak sebelum kemerdekaan lagi.
Ketika saya mula bergiat aktif bersama parti pada tahun 2005, KEADILAN hanya mempunyai satu kerusi Parlimen. Segala kerja keras akhirnya berbaloi kerana pada tahun 2008, KEADILAN berjaya memperoleh 31 kerusi Parlimen bagi membolehkan Pembangkang menafikan majoriti dua pertiga kerajaan Barisan Nasional (BN) di Dewan Rakyat.
KEADILAN juga memainkan peranan dalam penubuhan Pakatan Rakyat (PR) bersama-sama DAP dan Pas, yang pada ketika itu PR berjaya membentuk empat kerajaan negeri termasuk di kubu kuat PAS di Kelantan.
Sedekad kemudian, pada tahun 2018, KEADILAN merupakan parti komponen Pakatan Harapan (PH) yang berjaya merampas Putrajaya daripada BN buat kali pertama. Presiden parti, Dr Wan Azizah Wan Ismail diangkat menjadi Timbalan Perdana Menteri wanita Malaysia yang pertama.
Pada tahun 2022, Anwar Ibrahim yang pemecatannya sebagai Timbalan Perdana Menteri pada tahun 1998 telah mencetuskan gerakan Reformasi, diangkat menjadi Perdana Menteri.
Sejak 25 tahun lepas, KEADILAN telah mengangkat pelbagai jenis arus politik yang sentiasa berteraskan rakyat. Pada tahun 1999, semangat tidak puas hati kaum Melayu di seluruh Semenanjung kerana pemecatan Anwar Ibrahim telah menjadi pembangkit semangat.
Melalui kerjasama bersama Pas yang memiliki jentera politiknya yang mantap, kita telah menawan lebih banyak kerusi. Pada tahun 2008, semangat itu berubah kepada kemarahan kaum bukan Melayu di kawasan bandar kerana pendirian keras UMNO dan kritikan KEADILAN terhadap penyalahgunaan DEB.
Kemarahan ini kemudiannya telah berkembang kepada orang Melayu yang tinggal di bandar pada tahun 2013 dan 2018.
KEADILAN juga telah berjaya bertapak di Borneo. KEADILAN telah melahirkan wakil rakyat pertama bukan Melayu parti melalui Dominique Ng, apabila beliau memenangi Padungan pada Pilihan Raya Negeri Sarawak 2006.
Gesaan Anwar Ibrahim untuk menjadikan Hari Malaysia sebagai hari cuti kebangsaan telah dicemuh pada 2008, tetapi ia diterima pakai secara nasional dua tahun kemudian. Pada tahun 2018, KEADILAN juga mampu menembusi kerusi Iban, Bidayuh dan Orang Ulu di Sarawak. Selepas Selangor, Sabah dan Sarawak merupakan negeri kedua dan ketiga yang memiliki ahli tertinggi parti.
Sepanjang 25 tahun, terdapat banyak keputusan sukar yang terpaksa dilakukan. Sejak penubuhannya, KEADILAN sentiasa menjalinkan kerjasama erat dengan Pas, terutama semasa kepimpinan Fadzil Noor dan Nik Abdul Aziz Nik Mat.
Namun setelah menyedari kesukaran kerjasama dengan Pas, KEADILAN membuat keputusan yang sukar untuk meninggalkan PR dan membentuk PH, walaupun ramai yang berpendapat ini bermakna KEADILAN akan pupus daripada ingatan.
KEADILAN mendekati orang ramai dan membina jentera pilihan raya sukarela di luar struktur parti menggunakan teknologi INVOKE pada tahun 2018.
Menyedari keperluan untuk memecahkan cengkaman ‘warlord’ parti dan politik wang, KEADILAN menjadi parti politik besar pertama di negara ini yang memperkenalkan satu ahli satu undi pada tahun 2010 dan walaupun menghadapi pelbagai cabaran, kami telah berpegang kepada prinsip itu sehingga ke hari ini.
Pada masa yang sama, parti telah menurunkan had umur Angkatan Muda daripada 40 kepada 35 tahun yang dibantah hebat oleh ramai ahli belia ketika itu, tetapi kami telah memastikan pembaharuan generasi dalam parti merupakan proses yang berterusan.
Cabaran yang dihadapi parti dalam dua dekad pertamanya ialah kesukaran dalam menjadi pembangkang dan menghadapi rejim autoritarian: perjuangan dalam menarik ahli dan membina jentera parti, pemimpin parti dan aktivis ditangkap dan dipenjarakan, serta kekurangan akses kepada media arus perdana.
Ramai juga yang mempersoalkan strategi parti, seperti siapa yang harus dipilih sebagai sekutu parti serta cabaran perpaduan dan disiplin yang dihadapi oleh semua parti di Malaysia termasuk KEADILAN sendiri.
Cabaran hari ini untuk KEADILAN yang kini berada dalam kerajaan persekutuan, yang mana Perdana Menteri adalah Presiden parti sendiri merupakan sebuah ujian kuasa.
Ia mengenai bagaimana kita boleh menyampaikan agenda reformasi kita, pasca pilihan raya, tanpa mengasingkan penyokong progresif kita, menegakkan cita-cita keadilan sosial kita dalam keadaan fiskal yang mencabar dan kekal berhubung serta sejajar dengan aspirasi rakyat ketika di Putrajaya.
Ia satu tugas yang sukar. Banyak parti lain bukan sahaja di Malaysia tetapi di seluruh dunia telah gagal. Tiada siapa yang tahu apa yang akan terjadi di masa hadapan, begitu juga KEADILAN dalam kerajaan mesti berusaha untuk memastikan ia mampu memastikan Malaysia maju dan kehidupan rakyat bertambah baik di bawah pengawasan kita.
Kita mesti merancang untuk masa hadapan. Justeru, isu seperti cara Malaysia bertindak balas terhadap perubahan iklim, peningkatan kecerdasan buatan (AI) dan pendigitalan, serta cabaran terhadap sekuriti tenaga dan kos sara hidup mesti ditangani dengan segera.
Pada saya, KEADILAN mempunyai tiga teras utama. Pertama, kita berakar umbi dalam rakyat sebagai parti berbilang kaum. Kedua, kita terikat dengan keadilan sosial serta menegakkan Perlembagaan. Kemudian Reformasi dengan mendesak reformasi institusi dan ekonomi, tertanam dalam DNA parti.
Secara keseluruhannya, jalan ke hadapan untuk parti adalah menentang keinginan elitis dan populis semata – terutamanya jika ia tidak memberi keuntungan kepada rakyat.
KEADILAN perlu mengemudi politik identiti Malaysia dan memastikan pertumbuhan ekonomi untuk semua lapisan masyarakat kita terjaga kerana KEADILAN sentiasa berfikir untuk kepentingan negara yang lebih meluas.
Walaupun sesetengah pihak boleh mendapat sokongan politik hanya dengan memainkan isu perkauman dan agama, sebagai sebuah parti yang mempunyai lebih sejuta ahli rakyat Malaysia daripada pelbagai latar belakang, kita tidak mempunyai pilihan selain mendalami permasalahan rakyat bagi mencari penyelesaian. Itulah satu-satunya cara untuk menguruskan Malaysia.
Keadaan ini bermakna tugas di hadapan kita lebih sukar kerana kita tidak menggunakan isu-isu populis semata-mata. Situasi ini sesekali mengecewakan penyokong kita. Namun, itulah sebabnya kita bersama rakyat dan berkhidmat untuk rakyat.
Walaupun ditolak oleh pengundi bukan Melayu dalam dekad pertamanya, KEADILAN tidak mencontohi keputusan Onn Jaafar untuk meninggalkan kepelbagaian kaum demi nasionalisme Melayu.
Kita mesti wujud dalam kehidupan rakyat sebagai pembela yang sentiasa mengangkat isu-isu rakyat. Kita juga mesti memastikan persepsi orang ramai tentang integriti kita tidak boleh dipertikaikan.
Rakyat Malaysia sentiasa bergantung harap kepada pemimpin mereka. Kita mesti sedar bahawa tingkah laku dan reputasi kita bukan sahaja akan mempengaruhi sokongan pengundi terhadap KEADILAN, tetapi kepercayaan rakyat Malaysia biasa terhadap demokrasi berbilang kaum. Ini mesti menjadi asas kepada tindakan, dasar dan retorik kita.
Melangkah ke hadapan, kita bukan sahaja perlu menghentikan kemaraan PN di kerusi-kerusi Melayu bandar tetapi juga bertempur dengan Pembangkang di kawasan pinggir bandar dan luar bandar, serta merampas kembali kawasan yang telah hilang di Borneo.
Kita mesti berpegang kepada kerusi campuran yang menjadi pangkalan kita sejak 2008. Nampaknya kita berisiko terperangkap di tengah-tengah apabila retorik politik identiti menjadi lebih nyaring, tetapi kita tidak mempunyai pilihan selain memanfaatkan keunikan kita.
Kedudukan dan usaha untuk memastikan kesederhanaan berlaku kerana kepelbagaian kaum adalah satu-satunya cara Malaysia boleh berkembang maju.
Kita juga mesti terus bekerja keras. Walaupun parti telah berjaya memupuk generasi pemimpin akan datang, proses pembinaan semula dalaman dan penjanaan semula mesti diteruskan.
Tahun ini kita akan memperkenalkan program untuk membina kumpulan bakat baharu pemimpin muda untuk parti. Kita telah mempunyai Timbalan Perdana Menteri wanita pertama di Malaysia dan menjadi parti politik besar pertama di negara ini yang dipimpin oleh seorang wanita.
Kita perlu melakukan lebih banyak lagi untuk mendapatkan penyertaan wanita dalam pimpinan parti.
Tujuan berada dalam kerajaan bukanlah untuk memperhebatkan diri tetapi untuk berkhidmat kepada rakyat. Saya ulangi: kita mesti berkhidmat kepada rakyat bukan sebaliknya.
Kita mesti wujud dalam kehidupan mereka, dan menjadi suara mereka parti yang boleh mereka percayai dan yang menegakkan nilai mereka, aspirasi mereka.
Parti kita wujud kerana sokongan rakyat, dan kita mesti bertanggungjawab ke atas mereka.
Walaupun kita mempunyai tanggungjawab untuk membimbing, memimpin, mendidik, menerangkan, dan menggerakkan rakyat ke hadapan, kita juga tidak boleh terlalu terpikat dengan perangkap kuasa sehingga kita buta tentang realiti rakyat.
Khidmat kepada negara dan rakyat terutamanya yang paling memerlukan mesti sentiasa diutamakan, bukan cita-cita peribadi kita.
Parti juga berhutang budi kepada ahli dan penyokongnya, serta semua pengundi yang mengundi untuk kita selama ini. Dedikasi dan pengorbanan mereka amat penting dalam kejayaan KEADILAN. Ini secara tidak langsung memberikan kita semangat untuk terus berkhidmat kepada rakyat dan negara.
25 tahun telah berlalu, KEADILAN telah mengukuhkan dirinya sebagai parti nasional berbilang kaum yang paling berjaya di Malaysia. Ia dikurniakan kepimpinan muda, tidak seperti kebanyakan parti lain pada masa ini.
Untuk terus berjaya dan kekal relevan untuk 25 tahun akan datang, KEADILAN perlu mengharungi cabaran dan tidak leka semasa berkuasa.
NIK NAZMI NIK AHMAD ialah Naib Presiden KEADILAN, Menteri Sumber Asli dan Kelestarian Alam dan Ahli Parlimen Setiawangsa. Beliau telah menulis beberapa buah buku termasuk Malaysian Son: A Progressive’s Political journey in the Heart of Southeast Asia, 9 Mei 2018: Notes from the Frontline and Moving Forward: Malays for the 21st Century.
Nak berita-berita terkini dengan lebih pantas? Jom sertai saluran WhatsApp Sinar Harian: https://whatsapp.com/channel/0029Va4iEylEgGfDYSCqPJ28