Tidak percaya sistem keadilan punca orang ramai 'diam diri'

SHAH ALAM - Ketidakpercayaan terhadap sistem keadilan serta perasaan ragu-ragu tentang bagaimana proses perlindungan dan keadilan akan diuruskan oleh pihak berkuasa menjadi punca orang ramai ‘berdiam diri’ daripada melaporkan kes penderaan seksual kanak-kanak. Pensyarah kanan dan pakar kriminologi, Pusat Pengajian Psikologi Gunaan, Dasar dan Kerja Sosial (SAPSP), Universiti Utara Malaysia (UUM), Dr Zalmizy Hussin berkata, kebanyakan jiran atau orang awam merasakan bahawa sistem keadilan tidak memadai atau efektif dalam menangani kes penderaan seksual kanak-kanak. “Mereka melihat contoh-contoh di mana kes-kes serupa tidak mendapat keadilan yang sepatutnya. Perkara ini mengurangkan keyakinan mereka untuk menjadi saksi dalam melaporkan kes berkenaan. “Aduan yang sering diabaikan serta keengganan sistem untuk mengambil tindakan tegas juga menyumbang kepada rasa kurang percaya dengan laporan yang bakal diadukan,” katanya kepada Sinar Premium. Selain itu, Zalmizy berpandangan, kebanyakan orang memilih untuk tidak melaporkan kes penderaan seksual kanak-kanak kerana rasa takut akan akibat bakal terjadi jika mereka terlibat dalam kes tersebut. “Mungkin akan terbit perasaan takut akan pembalasan, diskriminasi atau gangguan daripada pihak melakukan penderaan. Ketidakseimbangan kuasa dalam hubungan keluarga juga boleh menyebabkan mangsa enggan melaporkan insiden kepada pihak berkuasa. “Beberapa budaya pula menggalakkan penyembunyian dan penahanan maklumat yang sensitif mengenai kejadian sebegini kerana mahu menjaga nama baik keluarga atau komuniti,” jelasnya. Tambahnya, stigma masyarakat, kepercayaan salah tentang perbuatan mangsa dan kebimbangan mengenai reputasi atau kesamarataan mungkin menyebabkan mereka berdiam diri. “Ada kemungkinan mereka juga tidak tahu bagaimana untuk menguruskan dan melaporkan kes ini kepada pihak berkuasa berkaitan. Ada di antara mereka juga tidak mempunyai pengetahuan tentang undang-undang melindungi kanak-kanak daripada penderaan seksual. “Isu ini perlu pendekatan multi aspek dari segi pendidikan, kesedaran masyarakat, serta penglibatan pakar untuk membantu mangsa mendapat keadilan dan perlindungan sewajarnya,” ujarnya. Pada Isnin, Menteri di Jabatan Perdana Menteri (Undang-undang dan Reformasi Institusi) Azalina Othman Said akan mengadakan pertemuan dengan pesuruhjaya kanak-kanak bagi meningkatkan kesedaran kesalahan seksual terhadap golongan terbabit. Beliau bimbang dengan kenyataan bahawa ramai yang tahu mengenai berlaku penderaan seksual kanak-kanak sama ada di rumah, sekolah dan kejiranan tetapi gagal melaporkan kes itu. Kata Azalina pada sidang media, jika seseorang sedar insiden penderaan seksual kanak-kanak itu berlaku dan tidak melaporkannya, ia menjadi kesalahan di bawah Seksyen 19 Akta Kesalahan-kesalahan Seksual terhadap Kanak-Kanak 2017. Dalam pada itu, pakar kriminologi bebas, Datuk Shahul Hamid Abdul Rahim berkata, jaminan identiti pemberi maklumat akan dilindungi jika mereka melaporkan kes penderaan seksual kanak-kanak tersebut di bawah Akta Perlindungan Pemberi Maklumat 2010. “Mereka tidak perlu berasa gusar kerana pihak polis akan melindungi mereka yang memberi maklumat dan membuat aduan,” katanya. Shahul Hamid menegaskan, aduan orang ramai sangat penting dalam membanteras jenayah-jenayah seperti ini daripada berlaku secara berterusan. “Kebanyakan mereka menyimpan perkara ini kerana berasa malu dan mempertahankan maruah, reputasi serta nama baik institusi dan keluarga. Bagi saya, ia tindakan salah kerana selagi tidak ada aduan, penjenayah tidak ditangkap dan perkara seperti ini akan merebak ke tempat lain. “Mangsa juga akan trauma selama-lamanya. Jadi apabila tindakan diambil, sekurang-kurangnya mereka boleh menarik nafas lega kerana penjenayah akhirnya dibawa ke muka pengadilan,” katanya. Shahul Hamid berkongsi, ibu bapa, guru dan orang sekeliling perlu peka dengan perubahan emosi yang merupakan simptom utama kanak-kanak mengalami gangguan seksual. “Apabila kanak-kanak mengalami perubahan emosi seperti kemurungan dan memencilkan diri secara tiba-tiba, itu adalah tanda-tanda kemungkinan berlakunya kes penderaan atau gangguan seksual. “Selain itu, mungkin terdapat kesan-kesan seperti lebam, luka atau kesakitan yang mereka tunjukkan. Oleh itu, ibu bapa perlu peka dan terus membawa mereka untuk melakukan pemeriksaan kesihatan selain membuat laporan polis,” katanya. INFO: Simptom kanak-kanak yang mengalami gangguan seksual: Tanda-tanda fizikal: ⦁ Kecederaan pada bahagian kemaluan atau dubur, seperti lebam, luka, pendarahan atau kesakitan ⦁ Jangkitan seksual, seperti kutil kelamin atau HIV ⦁ Kehamilan ⦁ Masalah kesihatan lain yang berkaitan dengan stres atau trauma Tanda-tanda emosi: ⦁ Perubahan mood yang ketara, seperti menjadi sedih, cemas, takut atau marah ⦁ Perubahan personaliti yang ketara, seperti menjadi pendiam, lemah semangat atau agresif ⦁ Mimpi buruk yang kerap atau masalah tidur ⦁ Tindakan melukai diri sendiri atau mencuba bunuh diri Tanda-tanda tingkah laku: ⦁ Menjadi terlalu aktif atau pasif secara seksual ⦁ Pengetahuan seksual yang tidak sesuai dengan umur ⦁ Mengelakkan atau berasa takut kepada orang tertentu atau tempat tertentu Tindakan yang boleh dilakukan orang ramai untuk membantu mangsa: ⦁ Berbincang dengan kanak-kanak secara perlahan dan berhati-hati, tanpa menuduh atau menekan ⦁ Mendengar dengan teliti dan bersimpati kepada apa yang dikatakan oleh kanak-kanak, tanpa mengkritik atau mempersoalkan ⦁ Memberitahu kanak-kanak bahawa anda percaya kepada mereka dan bahawa mereka tidak bersalah atau salah ⦁ Memberitahu kanak-kanak bahawa anda akan membantu mereka dan bahawa mereka tidak perlu berasa takut atau risau ⦁ Melaporkan kes ganggu seksual kanak-kanak kepada pihak berkuasa yang sesuai, seperti polis, jabatan kebajikan masyarakat atau hospital ⦁ Mendapatkan bantuan profesional untuk kanak-kanak, seperti kaunselor, doktor atau peguam