Cukai keuntungan modal dan keadilan sosial

DENGAN terbentangnya Rang Undang-Undang Kewangan 2023 di Dewan Rakyat, bentuk cukai keuntungan modal yang dicadangkan kerajaan kini terzahir. Cukai keuntungan modal dikenakan ke atas keuntungan jualan atau pelupusan aset modal yang boleh alih atau tidak boleh alih. Ia perlu dibayar oleh syarikat, perkongsian liabiliti terhad, badan amanah dan koperasi. Berdasarkan skop itu, keuntungan modal yang terakru kepada individu tidak dicukai. Keuntungan modal dikira antara berbezaan balasan diterima hasil daripada jualan atau pelupusan aset modal berbanding kos ditanggung untuk memperolehnya. Bagi keuntungan modal di atas aset modal diperoleh sebelum 1 Januari 2024, kadar cukainya 10 peratus. Penjual boleh juga memilih membayar cukai dua peratus daripada balasan yang diterima. Bagi aset modal yang diperoleh selepas 1 Januari 2024, kadar cukai perlu dibayar jika ada keuntungan daripada jualannya selepas itu ialah 10 peratus. Ada juga peruntukan mengecualikan keuntungan di atas jualan saham yang tersenarai daripada cukai tersebut. Ia bertujuan bagi memastikan tiada gangguan ke atas perjalanan pasaran saham kita. Adalah menjadi kaedah biasa undang-undang cukai untuk memberi definisi am berkenaan aset modal. Pada pandangan saya, selain saham, harta intelek seperti paten, tanda dagangan, reka bentuk industri dan sebagainya termasuk dalam cukai keuntungan modal. Tentunya perkara itu akan diperincikan dengan lebih jelas apabila cukai tersebut mula dikuatkuasakan selepas ini. Ia penting agar usahawan kita tidak tertanya-tanya apa yang dicukaikan dan perbelanjaan manakah dibenarkan ditolak daripada perolehan jualan. Ia terutama bagi aset-aset yang dijana secara dalaman untuk jangka masa panjang. Sebelum adanya cukai keuntungan modal tersebut, hanya keuntungan jualan hartanah yang dicukai. Lain-lain keuntungan modal seperti jualan saham atau pelupusan harta intelek, walaupun nilainya berjuta ringgit tidak dicukai. Ia berbeza dengan cukai atas pendapatan seperti penggajian atau upah. Sekiranya jumlah gaji atau upah melepasi had pengecualian cukai, penerimanya akan dicukai walaupun jumlah gaji atau upah itu jauh lebih kecil apabila dibandingkan dengan keuntungan modal tidak dicukaikan sebelum ini. Tanpa cukai keuntungan modal, orang yang banyak modal boleh menggandakan kekayaan mereka tanpa perlu membayar sebahagian daripada keuntungan modal mereka kepada negara. Malah, saya tidak pelik sekiranya ada perniagaan menstrukturkan perniagaan-nya untuk menjana keuntungan modal yang besar berbanding keuntungan melalui operasi perniagaan. Oleh itu, saya mengira mencukai keuntungan modal dengan kadar munasabah adalah satu perkara adil dari segi keadilan sosial. Bagaimanapun, kerajaan kena memerhatikan kesan cukai keuntungan modal tersebut ke atas pembiayaan pelbagai usaha inovasi di negara ini. Untuk menjadikan ekonomi kita bernilai tinggi, banyak pembiayaan diperlukan bagi mencipta teknologi dan harta intelektual yang canggih serta menambah nilai. Mungkin kaedah galakan lebih kreatif diperlukan agar anak-anak Malaysia yang bergeliga mendapat akses kepada modal bagi membangunkan idea mereka. Cukai keuntungan modal bukanlah perkara asing di kebanyakan negara lain. Ia sudah lama diamalkan. Di era ini, dengan nilai ekonomi yang besar dijana melalui kehebatan intelektual, cukai keuntungan modal menjadi satu pelengkap kepada sistem percukaian. Oleh demikian, saya tidak berasa khuatir kedudukan persaingan negara terkesan dengan pengenalan cukai keuntungan modal tersebut. * Datuk Nik Mohd Hasyudden Yusoff ialah bekas Ketua Pegawai Eksekutif Tabung Haji.