Hukum ahli Parlimen culas

MINGGU ini perkembangan di Parlimen dilihat sangat menarik, lantas menjadi tumpuan umum, antaranya ialah keputusan mahkamah ke atas Ahli Parlimen Muar, Syed Saddiq Syed Abdul Rahman. Selain itu, dakwaan Ahli Parlimen Kepala Batas, Dr Siti Mastura Muhammad bahawa Ahli Parlimen Bagan, Lim Guan Eng ada hubungan kekeluargaan dengan Chin Peng dan Lee Kuan Yew serta tindakan empat ahli Parlimen Perikatan Nasional (PN) menyatakan sokongan kepada Perdana Menteri, Datuk Seri Anwar Ibrahim. Namun, makalah ini lebih tertarik dengan isu ahli Parlimen culas dan ponteng yang dibangkitkan umum kerana perkara tersebut dilihat semakin kritikal serta meruncing. Ia berikutan ada gesaan dalam kalangan orang ramai selepas cadangan Speaker Dewan Rakyat pada Ogos lalu untuk memotong elaun yang ponteng sidang mendapat reaksi bercampur ahli Parlimen. Ironinya, kebimbangan umum terhadap isu culas dan ponteng sidang timbul akibat tindakan ahli Parlimen sendiri yang mendedahkannya melalui platform media sosial masing-masing, selain sesi sidang diikuti secara langsung di televisyen. Keresahan jelas ketara apabila sesi penting seperti Waktu Soalan Perdana Menteri dan Waktu Pertanyaan Menteri pada setiap Selasa serta Khamis tidak mencatatkan kehadiran ahli Parlimen yang memberangsangkan. Sepatutnya dua sesi itulah yang wajib mencatatkan kehadiran penuh. Ia bukan sahaja bagi memastikan Perdana Menteri dan menteri menjawab soalan-soalan penting daripada ahli Parlimen, malah ia juga peluang untuk melihat serta menilai keupayaan wakil rakyat masing-masing. Malangnya, ia tidak berlaku dan masalah ponteng terus bertambah berat. Untuk rekod, Peraturan Majlis Mesyuarat Dewan Rakyat 13(1) menetapkan bahawa persidangan Dewan Rakyat perlu dihadiri sekurang-kurangnya 26 ahli Parlimen tidak termasuk Pengerusi (Speaker) sebelum dianggap sebagai cukup kuorum dan membolehkan sidang berjalan. Tanpa kuorum yang cukup, dewan akan hilang upaya untuk menggubal undang-undang, membahaskan dan menentukan dasar hendak dibuat kerajaan dengan sempurna seperti dipertanggungjawabkan. Oleh itu, ketika seorang ahli Parlimen ponteng sidang, dia sebenarnya gagal menunaikan komitmennya kepada pengundi dan negara. Sebagai ahli Parlimen, mereka dipilih mewakili kepentingan kawasan mereka dalam Dewan Rakyat. Apabila kerap tidak hadir, itu bermakna suara kawasan mereka mungkin tidak didengari. Paling membimbangkan, peranan sebenar mereka sebagai pembuat dasar dan undang-undang tidak dilaksanakan dengan bertanggungjawab. Ketidakhadiran boleh menyebabkan kelewatan dalam proses perundangan kerana kuorum mungkin tidak dipenuhi. Akibatnya, rang undang-undang atau dasar penting mungkin tidak dibincangkan atau diundi, sedangkan kesemua ahli dewan didanai menerusi hasil cukai yang dikutip daripada wang rakyat. Apabila mereka ponteng sidang, mereka sudah melakukan pembaziran dan penyalahgunaan sumber awam. Paling penting, ia juga boleh menjejaskan fungsi institusi demokrasi, menghakis kepercayaan orang ramai terhadap sistem politik dan meningkatkan kekecewaan dalam kalangan rakyat yang mengundi. Beberapa cadangan perlu segera dilakukan bagi menyelesaikan masalah ponteng. Pertama, mekanisme ‘disiplin’ untuk menangani ketidakhadiran. Ia mungkin termasuk penalti, teguran atau dalam kes yang melampau, hilang kelayakan sebagai ahli dewan. Kedua, kaedah penelitian awam (public scrutiny) melalui media massa yang memaparkan rekod kehadiran kepada umum bagi memastikan ahli Parlimen bertanggungjawab atas kehadiran dan prestasi mereka. Ketiga, kaedah insentif khas diberikan kepada ahli Parlimen yang aktif dan rajin hadir sidang kerana isu ponteng bukan sekadar langsung tidak hadir. Malah, ia melibatkan mereka yang hadir sekejap tetapi hilang dan tak ikut sidang atau hadir tetapi tertidur ketika sidang. Kerana akhirnya, isu ahli Parlimen ponteng sidang adalah persoalan yang menyentuh peranan perwakilan, akauntabiliti dan fungsi efektif institusi demokrasi yang dipertanggungjawabkan serta dituntut Perlembagaan. Justeru, ia tidak boleh disamakan dengan konsep ponteng sekolah. * Mujibu Abd Muis ialah Pensyarah Kanan Sains Politik, Fakulti Sains Pentadbiran & Pengajian Polisi (FSPPP), Universiti Teknologi Mara (UiTM)