Prospek pelaksanaan APBT

BARANGKALI hikmah terbesar perubahan landskap politik negara daripada pemerintahan dominasi satu parti kepada koalisi pelbagai parti adalah penyuburan pendemokrasian. Daripada memorandum persefahaman (MoU) kerajaan-pembangkang dan Akta Anti Lompat Parti, terkini timbul pula usul mewujudkan Akta Parlimen Berpenggal Tetap (APBT) sebagai suatu kaedah mempelbagaikan pembaharuan bagi meningkatkan institusi demokrasi negara. Secara umum, APBT adalah satu rang undang-undang yang akan menetapkan tempoh tertentu bagi sesi mandat Parlimen sebelum ia dibubarkan bagi mengadakan pilihan raya. Di sebalik APBT menjadi amalan lazim di negara-negara maju, pelaksanaannya di Malaysia masih mendapat reaksi berbelah bahagi. Profesor Wong Chin Huat menerusi makalahnya dalam Sinar Harian pada Khamis lalu sudah pun menerangkan secara umum gambaran APBT secara perbandingan daripada perspektif Malaysia-United Kingdom (UK). Oleh demikian, ruangan Nukilan Minda barangkali sesuai untuk melihat perspektif keberkesanan APBT dalam mengurangkan prospek ketidakstabilan politik yang dilihat menjadi motif ia diutarakan Timbalan Perdana Menteri, Datuk Seri Dr Ahmad Zahid Hamidi, Sabtu lalu. Secara umum, terdapat tiga kelebihan APBT sekiranya ia mahu dipertimbangkan. Pertama, menghilangkan ketidakpastian. APBT akan menghapuskan ketidaktentuan dan membolehkan semua pihak mengetahui mengenai masa pilihan raya yang boleh diramal. Hal itu akan mengurangkan ketidakpastian dan spekulasi tentang bila pilihan raya akan datang. Kedua, peningkatan kestabilan politik. Dengan trend yang semakin mencabar bagi parti-parti politik untuk memperoleh majoriti bagi membentuk kerajaan, pembentukan gabungan atau kerajaan minoriti adalah alternatif penyelesaian. Justeru, APBT berfungsi menjadi mekanisme mengurangkan risiko kerajaan bertukar sebelum penggal berakhir kerana adanya akta yang menjaga mandat Parlimen sehingga habis penggal. Kepastian tersebut boleh menyumbang kepada persekitaran politik lebih stabil, meningkatkan keyakinan dalam kalangan perniagaan, pelabur dan orang awam terhadap kerajaan. Dengan APBT, kerajaan boleh memberi tumpuan kepada tadbir urus dan perancangan dasar jangka panjang bagi melaksanakan dasar-dasar komprehensif serta reformasi, menyumbang kepada pembangunan ekonomi dan sosial yang mampan. Ketiga, pentadbiran pilihan raya lebih cekap dan berkesan. APBT juga akan memberikan ruang kepada Suruhanjaya Pilihan Raya (SPR) untuk bersedia dan menguruskan perjalanan pilihan raya dengan berkesan kerana sudah mengetahui tarikh lebih awal, sekali gus dapat menjimatkan kos pilihan raya yang semakin tinggi. Di samping itu, perjalanan pilihan raya menjadi semakin adil dan terbuka kerana APBT dapat menghalang kerajaan daripada melakukan pilihan raya mengejut. APBT menghalang Perdana Menteri daripada membubarkan Parlimen mengikut budi bicaranya, justeru pilihan raya berdasarkan jadual yang ditetapkan menggalakkan pendekatan politik lebih jujur dan bermoral, lantas menghalang pilihan raya oportunistik untuk keuntungan politik jangka pendek dan mengelak sebarang manipulasi sistem pilihan raya. Secara umum, prospek untuk melaksanakan APBT di Malaysia menjanjikan potensi kepada kestabilan politik, kesinambungan dasar dan proses pendemokrasian secara keseluruhannya. Bagaimanapun, pelaksanaannya memerlukan pertimbangan yang teliti dan menyeluruh dari aspek undang-undang, perlembagaan serta pandangan masyarakat umum. Ketika Malaysia terus membangun dari segi politik, penggubalan akta tersebut boleh menyumbang kepada sistem demokrasi lebih kukuh dan boleh diramal. Selain itu, ia turut menggalakkan pembangunan dan tadbir urus mampan, di sebalik landskap politik kepartian yang sudah berubah. Yang jelas, negara sedang berada di persimpangan – penentukuran yang teliti terhadap institusi politiknya boleh menentukan masa depan perjalanan demokrasinya sama ada terus maju dan meningkat atau sebaliknya. * Mujibu Abd Muis ialah Pensyarah Kanan Sains Politik, Fakulti Sains Pentadbiran & Pengajian Polisi (FSPPP), Universiti Teknologi Mara (UiTM)