Kereta api laju yang semput

USAHA untuk memulihkan projek Kereta Api Berkelajuan Tinggi (HSR) Kuala Lumpur-Singapura harus ditangani dengan berhati-hati oleh kerajaan bagi mengelak beban besar kepada rakyat pada masa depan. Setelah begitu banyak subsidi sedang ditarik balik, kadar cukai dan tarif utiliti dinaikkan atas alasan mengurangkan beban kewangan kerajaan, rakyat biasa ada sebab meragui sebarang keputusan yang boleh menjejaskan lagi kewangan kerajaan pada masa depan. Suatu masa dahulu rakyat mungkin tidak peduli dengan beban kewangan tersebut kerana kerajaan masa lalu tidak begitu teruja untuk memindahkan beban itu kepada rakyat. Namun, zaman telah berubah. Kita akui kerajaan tidak banyak pilihan dalam usaha mengukuhkan kedudukan kewangan negara, selain melaksanakan dasar rasionalisasi subsidi dan peningkatan cukai. Justeru, kita tidak mahu pemindahan beban kewangan kepada rakyat ibarat mencurah air ke daun keladi apabila kerajaan berterusan berbelanja sakan dalam infrastruktur mega, yang akhirnya hanya mengkayakan konglomerat dan ahli politik. Sebelum mengulas lanjut usaha memulihkan projek HSR Kuala Lumpur - Singapura, elok kita fahami asal usulnya terlebih dahulu. Projek itu dirancang dan dipersetujui ketika pentadbiran Perdana Menteri keenam, Datuk Seri Najib Tun Razak sekitar 2006. Ketika itu pihak kerajaan hari ini berkempen mendakwa projek-projek mega di bawah Najib telah ditinggikan harga bagi tujuan korupsi. Apabila berlaku perubahan kerajaan pada 2018 dengan Anthony Loke menjadi Menteri Pengangkutan, hampir kesemua projek infrastruktur mega ditangguhkan dan didakwa melebihi kos sebenar. Pada mulanya kerajaan membatalkan HSR atas alasan kos menelan belanja RM100 bilion terlalu besar. Bagaimanapun, menyedari perjanjian itu mempunyai denda tinggi jika dibatalkan, kerajaan Pakatan Harapan (PH) telah memohon penangguhan selama dua tahun. Turut menjadi mangsa penangguhan selama lebih setahun ialah projek Sistem Transit Laju (RTS) Link Johor Bahru–Woodlands (Singapura). Selain HSR dan RTS, kerajaan ketika itu turut mengurangkan kos pembinaan projek Keretapi Pantai Timur (ECRL), projek Mass Rapid Transit (MRT), LRT 3. Ia semua bertujuan membina naratif bahawa kerajaan terdahulu ‘menipu’ harga. Realitinya, pengurangan kos hanya berlaku kerana kerajaan ketika itu merombak pelan sedia ada dengan mengurangkan stesen, jarak laluan dan prasarana stesen seperti tempat letak kereta serta jejambat penghubung. Walaupun PH menangguhkan HSR, kerajaan Perikatan Nasional (PN) yang membuat keputusan membatalkannya.Menteri Hal Ehwal Ekonomi, Datuk Seri Mustapha Mohamed ketika itu tidak bersetuju dengan model pembinaan HSR melibatkan struktur AssetsCo yang dikatakan akan membebankan kerajaan pada masa depan. (Boleh baca semula komentar penulis dalam Sinar Harian pada 10 Januari 2021 - Mungkin jalan terbaik HSR) Kerajaan juga dikatakan tidak berpuas hati kandungan perjanjian yang menghalang kedua-dua negara melakukan perubahan reka bentuk stesen dan penambahan jajaran domestik tanpa kebenaran satu pihak lagi. Keputusan Perdana Menteri, Datuk Seri Anwar Ibrahim membenarkan inisiatif swasta tanpa jaminan kerajaan dalam pembinaan HSR mungkin pendekatan yang boleh melonjakkan pemulihan ekonomi negara dalam jangka masa pendek. Namun, yang membimbangkan adalah kesan jangka panjang kepada kewangan negara.Projek infrastruktur mega seperti itu jarang sekali menguntungkan untuk sebuah negara yang mempunyai penduduk sederhana banyak. Apatah lagi, jarak antara Singapura–Kuala Lumpur yang hanya 350 kilometer dan orang ramai telah pun mempunyai pilihan lebih murah seperti pengangkutan awam, kereta api, lebuh raya dan kapal terbang. Walaupun HSR akan dilaksanakan atas inisiatif swasta, namun apa jaminan kerajaan tidak perlu selamatkan (bail out) sekiranya projek itu gagal mendapat keuntungan. Kaedah membenarkan inisiatif swasta lebih berbahaya kerana kerajaan tidak mempunyai kawalan ke atas kos pembinaan. Tidak mustahil kerajaan akan mengeluarkan kos lebih besar untuk menyelamatkan projek tersebut pada masa depan. Kerap kali projek infrastruktur berbalut inisiatif swasta hanyalah sejenis skim cepat kaya dalam kalangan elit politik dan korporat. Mereka tidak rugi sekiranya projek gagal kerana akan ada sahaja pemimpin kerajaan yang boleh dipengaruhi untuk menggunakan dana kerajaan bagi menyelamatkan projek tersebut. * Jalil Backer ialah Presiden Angkatan Karyawan Nasional (Akar).