Firma audit tutup jika audit dikecualikan?

SURUHANJAYA Syarikat Malaysia (SSM) baru sahaja menerbitkan dokumen konsultasi awam berkenaan cadangan untuk mengecualikan syarikat-syarikat kecil daripada diaudit secara mandatori. Mengikut amalan sekarang, hanya syarikat yang mempunyai perolehan kurang daripada RM100,000 setahun tidak perlu diaudit secara wajib. Mereka boleh memilih untuk melantik juruaudit jika mahu. Semasa SSM melakukan konsultasi awam yang pertama, saya menyokong cadangan untuk mengecualikan syarikat-syarikat kecil dari keperluan audit ini di atas lima alasan: 1. Mana-mana peraturan atau undang-undang kenalah berkadar dengan risiko yang mahu ditangani. Tidak boleh membebankan menjangkau tahap yang diperlukan. Syarikat-syarikat kecil secara individu tidak membawa risiko yang besar kepada pasaran dan ekonomi. 2. Kebanyakan syarikat kecil dimiliki dan dijalankan oleh orang yang sama.Oleh itu adalah pelik jika penyata kewangan yang mereka sediakan sebagai ahli lembaga pengarah perlu diaudit dahulu untuk dibentangkan kepada mereka di dalam kapasiti sebagai pemegang saham. 3. Bukannya tanggungjawab juruaudit untuk mencari penipuan dan memastikan pematuhan cukai. Malah, di Malaysia, juruaudit mengehadkan tanggungjawab mereka kepada pemegang saham sahaja, tidak kepada pihak-pihak berkepentingan yang lain. 4. Lembaga pengarah masih bertanggungjawab untuk menyediakan penyata kewangan yang memenuhi kehendak piawaian perakaunan. Ini bermakna penyata kewangan syarikat akan terus diserah simpan di SSM seperti biasa. 5. Pemeriksaan Institut Akauntan Malaysia ke atas kerja-kerja audit dari tahun 2019 hingga 2022 mendapati 87 peratus dari kerja-kerja audit yang diperiksa tidak memuaskan dan 58 peratus perlu dirujuk kepada proses disiplin. Di dalam cadangan yang terbaharu, syarikat-syarikat yang mempunyai jualan yang kurang daripada RM3 juta tidak diwajibkan untuk diaudit. Dianggarkan lebih kurang 77 peratus syarikat yang mendaftar dengan SSM ketika ini yang layak untuk dikecualikan daripada audit. Oleh itu timbul persoalan berkenaan nasib firma-firma audit. Adakah mereka akan tutup kedai kerana bilangan kerja yang terhad? Jangan panik. Malaysia adalah di antara sebilangan kecil negara di dunia yang masih mengekalkan audit kepada syarikat-syarikat kecil. Di negara yang mana pengecualian audit kepada syarikat kecil sudah lama diamalkan, firma-firma perakaunan tetap wujud dengan subur. Seperti yang dinyatakan di atas, lembaga pengarah masih wajib untuk menyediakan penyata kewangan syarikat yang mematuhi piawaian perakaunan. Kebanyakan dari syarikat-syarikat kecil akan melantik firma perakaunan awam yang kini memberikan perkhidmatan audit untuk membantu di dalam penyediaan penyata kewangan berkenaan. Di samping itu, firma perakaunan juga dilantik sebagai ejen cukai dan akan membantu usahawan yang menjadi pemilik syarikat untuk memastikan penyata kewangan yang disediakan mengambil kira undang-undang cukai dan tidak menimbulkan masalah apabila diaudit oleh Lembaga Hasil Dalam Negeri. Ini bertujuan mengelakkan syarikat dan pengarah dikenakan penalti jika ada ketidakpatuhan. Yang lebih penting, firma-firma perakaunan yang tidak memberikan perkhidmatan audit kepada pelanggan-pelanggan mereka tidak perlu memenuhi peraturan kebebasan dari pelanggan seperti yang dikehendaki sebagai juruaudit. Ini bermakna mereka boleh memberikan pelbagai perkhidmatan yang boleh membantu pelanggan tanpa risau dari melanggar etika profesional. Jadi, pelanggan akan dapat pelbagai khidmat nasihat yang dibataskan sebelum ini. Apa yang penting bagi firma perakaunan ialah kemampuan menambah nilai kepada pelanggan. Jangan harapkan bisnes mereka dijamin oleh undang-undang sahaja. Apabila dipaksakan, nilainya akan menjadi rendah dan pelanggan liat nak membayar yuran profesional yang tinggi. Saya yakin dengan pengecualian audit syarikat kecil ini, nilai perkhidmatan akauntan kepada syarikat-syarikat kecil akan bertambah dan menjadi lebih bermakna. * Datuk Nik Mohd Hasyudden Yusoff ialah bekas Ketua Pegawai Eksekutif Tabung Haji