Bahaya retorik politik

SEPANJANG minggu ini, dua kes - pencalonan kampung baru Cina di Selangor sebagai Tapak Warisan Dunia, Pertubuhan Pendidikan, Saintifik dan Kebudayaan Pertubuhan Bangsa-Bangsa Bersatu (UNESCO) oleh Menteri Perumahan dan Kerajaan Tempatan, Nga Kor Ming dan kemenangan petisyen pembatalan Enakmen Kanun Jenayah Syariah Kelantan dikemukakan peguam, Nik Elin Zurina Nik Abdul Rashid serta anaknya, Tengku Yasmin Nastasha Tengku Abdul Rahman menarik untuk diperhatikan. Mungkin sudut pandang pembaca berbeza mengikut perspektif masing-masing. Namun sebagai pemerhati politik, dua kes itu menarik untuk dilihat daripada aspek retorika dan sokongan politik. Yang jelas kedua-duanya tetap dilihat daripada perspektif kaum dan agama yang dicorakkan oleh parti politik, menenggelamkan rasionaliti serta hujah ilmiah. Bacalah reaksi dan komentar umum di segenap platform media sosial. Amat sedikit memberi kritikan positif dan membangkitkan perbincangan objektif serta terbuka. Paling banyak sudah tentulah komen negatif dan jelek. Penuh emosi dan berbakul memaki, mengikut nafas kecenderungan parti. Hilang habis sensitiviti dan norma pekerti. Dalam kes kampung baru Cina, penulisan Faisal Tehrani bertajuk Kampung Melayu yang gagal, menarik untuk dibaca. Ringkasnya, beliau melihat ahli politik Melayu yang tersakiti dan ‘Jadong’ (jahat bodoh sombong) mengecam idea Kor Ming menjadi terpaling Melayu, namun tiada pula idea melakukan perkara sama kepada kampung-kampung Melayu tradisi di seluruh negara. Demikian juga dalam kes petisyen Nik Elin Zurina. Sekali lagi naratif Islam-Melayu terancam dimainkan dan kecaman jahat dilemparkan kepada beliau, sedangkan keputusan Mahkamah Persekutuan membenarkan petisyen itu kerana badan perundangan negeri membuat undang-undang yang ia tiada kuasa membuatnya dan tiada kena mengena dengan kedudukan Islam atau Mahkamah Syariah. Apa pun sebenarnya, dua kes tersebut menunjukkan ada aspek positif yang boleh dilihat daripadanya jika semua pihak melihat dari sudut kebaikan bernegara. Malangnya seperti selalu, ia sering dilihat daripada kaca mata sempit dan dieksplotasi bagi mendapatkan sokongan politik kelompok masing-masing. Kedua-dua kes itu menunjukkan bagaimana kompleksnya sokongan politik yang lazimnya dipengaruhi faktor emosi dan sentimen berbeza-beza mengikut kepentingan kelompok masing-masing. Walaupun individu berhak untuk mempunyai nilai, kepercayaan dan pemikiran berbeza, itu tidak bermakna perbezaan tersebut menjadikan individu lain itu salah atau betul. Dalam hal ini, bersetuju untuk tidak bersetuju atas prinsip hujah rasional perlu, apatah lagi dalam konteks Malaysia sebagai sebuah negara rencam. Harus difahami, isu politik tidak bersifat hitam putih kerana nuansanya yang pelbagai, apatah lagi dicorakkan oleh parti politik. Sudah tentu nuansa sebegini membawa agenda bersifat memihak, bias dan subjektif. Parti politik lazimnya akan memasukkan unsur emosi bagi mempengaruhi empati dan simpati yang kadang-kadang mengatasi rasionalisasi. Dengan platform media sosial memudahkan penyampaian, membentuk persepsi dan isu menjadi berat sebelah serta tidak konsisten dengan objektif realiti. Sifat manusia yang rentan dan terdedah kepada bias kognitif - mereka lebih mengutamakan maklumat yang mengesahkan kepercayaan sedia ada (comfirmation bias) dan meletakkan pemberat yang tidak wajar pada maklumat sedia ada (availability bias) cenderung menenggelamkan rasionaliti akal dan diskusi terbuka. Justeru itu, datanglah apa sahaja hujah dan fakta, tetap tidak akan diterima melainkan sudah beriman dengan apa yang parti politik kata. Walaupun pandangan individu sebahagian besarnya dipengaruhi oleh faktor kumpulan sosial – keluarga, rakan sebaya atau rakan sekerja, pengaruh parti politik menerusi strategi emosi dan empati perlu dikawal kerana ia memberi kesan berbeza ke atas individu serta sukar dibezakan antara fakta kenyataan daripada retorik dan penyesongan fakta semata. * Mujibu Abd Muis ialah Pensyarah Kanan Sains Politik, Fakulti Sains Pentadbiran & Pengajian Polisi (FSPPP), Universiti Teknologi Mara (UiTM).