Bahasa Melayu identiti nasional

Pada 26 Februari lalu, Yang di-Pertuan Agong, Sultan Ibrahim telah menzahirkan kebimbangan apabila mendapati segelintir generasi hari ini masih belum menguasai Bahasa Melayu. Titah Seri Paduka Baginda ketika merasmikan Istiadat Pembukaan Mesyuarat Pertama Penggal Ketiga Parlimen ke-15 – “Saya perhatikan setelah 60 tahun Malaysia dibentuk, hubungan antara kaum masih belum sempurna kerana masih ada generasi hari ini yang gagal menguasai bahasa kebangsaan dan memahami budaya hidup kaum lain.”Identiti nasional perlu dirujuk kepada keluhuran perlembagaan, fasih menguasai bahasa Melayu dan bangga menjadi warga tanah air ini. Perkara 152 Perlembagaan menyatakan (1) bahasa kebangsaan ialah bahasa Melayu dan hendaklah dalam tulisan yang diperuntukkan melalui undang-undang oleh Parlimen, dengan syarat (a) tiada seorang pun boleh dilarang atau dihalang daripada menggunakan (selain bagi maksud rasmi) atau daripada mengajarkan atau belajar apa-apa bahasa lain dan (b) tiada apa-apa juga dalam fasal ini boleh menjejaskan hak kerajaan Persekutuan atau hak mana-mana kerajaan negeri untuk memelihara dan meneruskan penggunaan dan pengajian bahasa mana-mana kaum lain di dalam Persekutuan. Akta Bahasa Kebangsaan 1963/1967 (Akta 32) juga jelas. Ia menyatakan bahasa kebangsaan hendaklah digunakan bagi maksud urusan rasmi kecuali sebagaimana diperuntukkan dalam akta tersebut dan tertakluk perlindungan-perlindungan terkandung dalam Perkara 152 (1) (a) dan (b) Perlembagaan Persekutuan di atas berhubung dengan mana-mana bahasa lain dan bahasa mana-mana kaum lain di Malaysia. Hatta, bahasa adalah simbol penyatuan identiti nasional. Bahasa lain boleh dipelajari dan digunakan, itu tidak bermaksud bahasa Melayu dijadikan bahasa kedua. Walaupun kita berbeza latar agama, ras dan etnik merentasi Semenanjung dan Borneo, kita juga adalah benteng bahasa.Seorang yang berpatriotik kepada negara ini dengan bangga akan menguasai dan tidak segan menggunakan bahasa Melayu sebagai alat komunikasi, perhubungan serta pengantar. Jangan kita sengaja lupa bahasa Melayu ialah bahasa kebangsaan, tiang seri nasional kita. Renung sebentar bagaimana negara seperti Jepun, Sepanyol, Perancis mahupun Brazil bangga dengan bahasa nasional mereka.Barangkali bukan bahasa ibunda kita, nilai ‘ibu’ adalah antaranya kepada solidariti ke atas kemahiran bagi mempertahankan ke-daulatan bahasa ini.Sudah tiba masa kedudukannya sentiasa diperkemas.Kesungguhan mempertahankan kedudukan bahasa Melayu adalah tanggungjawab bersama. Apa gunanya ia sekadar menjadi seperti ‘menanam tebu di bibir’, akhirnya kita sekadar ‘alah sabung, menang sorak’. Saya gusar bahasa Melayu menjadi picisan suatu hari kerana manipulasi, populariti dan eksploitasi. Bahasa melambangkan bangsa, ditikam bahasa, bernanahlah darah daging bangsa. Walau ada usaha berterusan penarafan antarabangsa dan mendepani cabaran teknologi serta globalisasi, itu tidak bermakna meminggirkan tanda bahasa kebangsaan adalah formulanya. Titah Diraja Sultan Ibrahim adalah saranan mengemaskan diri mereka yang bangga menjadi warga negara ini yang cirinya adalah nilai kebangsaan termasuk bahasa. Barangkali, perlu terus diperhebat dalam kesemua institusi dan struktur negara agar menjadi wadah induk perpaduan serta keharmonian masyarakat pelbagai latar tanah air. Apa yang diwarisi diperturunkan melalui proses sosialisasi berterusan, namun pada masa sama jangan sesekali luntur pegangan sifat nasional kita. Komunikasi yang menyeluruh membolehkan tiga nilai iaitu ‘faham, hormat, terima’ dalam kalangan masyarakat berbilang etnik diperkukuhkan. Bahasa adalah lambang perpaduan. Keharmonian jiwanya perlu ada emosi dan akal. Apabila kita memanusiakan dan merakyatkan nilai-nilai ini, ia wajar diterap serta dijadikan amalan. Budi pekerti tinggi datangnya daripada kita jika benar-benar ikhlas untuk memartabatkan kedudukan bahasa Melayu sebagai identiti nasional secara berterusan dan kekal. Jata negara ‘Bersekutu Bertambah Mutu’ adalah seruan kepada seluruh warganegara ini untuk kekal bermuafakat dan penghayatan ke atas Bahasa Melayu adalah salah satu mekanismenya. * Profesor Datuk Dr Sivamurugan Pandian ialah pensyarah di Pusat Pengajian Sains Kemasyarakatan, Universiti Sains Malaysia