Risiko telaga tiub terhadap kesihatan

DI Malaysia, telaga tiub atau telaga boring biasanya digunakan di kawasan luar bandar seperti Kelantan dan Pahang untuk mendapatkan sumber bekalan air. Lebih 50 peratus penduduk Kelantan bergantung pada penggunaan telaga tiub kerana air bawah tanah di negeri itu telah dibangunkan sebagai bekalan air minum sejak 1935 susulan krisis air yang berpunca dari pelbagai aspek. Susulan itu, masyarakat di sana telah memilih untuk menggunakan alternatif bekalan air bawah tanah berbanding bekalan air yang disalurkan. Penduduk di hilir Lembangan Kelantan misalnya bergantung pada air bawah tanah untuk kegunaan domestik, pertanian dan perindustrian. Namun, eksploitasi berlebihan boleh menjejaskan keupayaan air bawah tanah secara semula jadi untuk mengecas semula. Malah, jika dilakukan secara besar-besaran, ia juga boleh menjejaskan paras air dan menyebabkan air cepat kering. Paling membimbangkan, penggunaan telaga tiub dalam jangka masa panjang boleh mendatangkan risiko kesihatan yang serius kepada pengguna akibat pencemaran semula jadi seperti pencerobohan air masin terhadap air bawah tanah atau telaga berhampiran. Selain itu, sumber air bawah tanah kadangkala berada dalam keadaan yang tidak bersih dan keruh selain terdapat kandungan pepejal terampai. Bahan pencemar boleh terhasil melalui interaksi air dengan batuan yang terluluhawa, juga daripada air hujan yang boleh melarutkan serta mengalirkan ion unsur logam ke dalam telaga tiub. Penyerapan logam berat sangat berbahaya kerana ia cenderung terkumpul dan disimpan dalam tubuh manusia. Apabila tubuh manusia mengumpul logam berat, ia berpotensi menyebabkan masalah buah pinggang, kanser kulit dan paru-paru dan masalah neurologi. Oleh itu, pemantauan kandungan arsenik dalam air bawah tanah misalnya sangat penting kerana boleh membawa kesan kesihatan seperti arsenikosis sebagaimana yang dialami oleh penduduk di lembangan Bengal dan lembangan Mekong yang menggunakan air bawah tanah dengan kandungan arsenik tinggi. Logam berat dianggap sebagai ancaman kerana boleh menyusup jauh ke dalam sumber air bawah tanah dan boleh memberi kesan yang memudaratkan kepada semua organisma hidup apatah lagi jika tahap pendedahan melebihi paras standard tertentu. Kesan buruk eksploitasi berlebihan air bawah tanah boleh berkembang dalam jangka masa yang lama dan impaknya tidak akan dapat dilihat dengan segera. Justeru, status kualiti air bawah tanah perlu diberi perhatian khusus agar sumber tersebut selamat digunakan oleh masyarakat setempat dan pelancong. Bekalan air bersih sangat penting kerana kebanyakan penyakit bawaan bakteria disebarkan melalui air seperti taun (vibrio cholerae), gastroenteritis, demam tifiod, paratifiod, (salmonella) dan shigellosis atau disenteri basilus (shigella). Bagi memelihara sumber air tanah, Jabatan Alam Sekitar telah menjalankan satu kajian untuk membangunkan satu Standard Kualiti Air Tanah Kebangsaan bagi kegunaan air minuman yang diadaptasi sepenuhnya daripada nilai kualiti air mentah sebagaimana disyorkan oleh Kementerian Kesihatan Malaysia. Ia merupakan standard ambien yang dibangunkan bagi melindungi hidupan akuatik dan kesihatan manusia khususnya air minuman. Standard tersebut merupakan asas peraturan untuk mengawal pencemaran yang memasuki air dari pelbagai punca tetap seperti perbandaran, domestik dan perindustrian serta sumber dari punca tidak tetap seperti air larian daripada aktiviti pertanian serta aktiviti pembangunan tanah dan bandar. Selain itu, Pewartaan Dasar Sumber Air Negara turut memberi penekanan untuk memelihara sumber air, bagi kedua-dua air permukaan dan air bawah tanah melalui pemuliharaan dan pengurusan sumber air berkesan yang disokong oleh mekanisme perkongsian bersama. * Profesor Madya Dr Haliza Abdul Rahman ialah Ketua Laboratori Kesejahteraan dan Kesihatan Sosial Belia Institut Pengajian Sains Sosial (IPSAS), Universiti Putra Malaysia. Ikuti Channel rasmi Sinar Harian di WhatsApp supaya anda tidak terlepas berita-berita terkini daripada kami. Jom! Klik di sini!