Kes Ahmad Zahid, Najib berbeza

BADAN Peguam Malaysia menjelaskan pendirian berhubung kes dilepas tanpa dibebaskan (DNAA) Timbalan Perdana Menteri, Datuk Seri Dr Ahmad Zahid Hamidi dan proses pengampunan bekas Perdana Menteri, Datuk Seri Najib Tun Razak merupakan dua perkara berbeza. Presidennya, Mohamad Ezri Abdul Wahab berkata, pihaknya mempersoalkan kuasa Peguam Negara dalam kes Ahmad Zahid manakala isu Najib pula dibangkitkan dari segi pelaksanaan proses pengampunan tersebut, yang mana Mesyuarat Agung Tahunan Badan Peguam Malaysia memutuskan untuk membuat semakan kehakiman berhubung perkara itu. Ikuti wawancara eksklusif bersama wartawan Sinar Ahad, MUKHRIZ MAT HUSIN dan jurugambar, ASRIL ASWANDI SHUKOR bagi mendapatkan penjelasan lanjut soal pengasingan kuasa antara Peguam Negara dan pendakwa raya, cadangan reformasi institusi dan perundangan serta penglibatan masyarakat sivil dalam negara. SINAR AHAD: Badan Peguam Malaysia adalah antara institusi yang bersuara sebagai badan profesional memastikan keadilan dilaksanakan di negara ini. Kes dilepas tanpa dibebaskan (DNAA) Timbalan Perdana Menteri, Datuk Seri Dr Ahmad Zahid Hamidi dan proses pengampunan bekas Perdana Menteri, Datuk Seri Najib Tun Razak memberi cabaran keseimbangan antara keadilan dan ihsan, serta reformasi Lembaga Pengampunan (Pardon Board) yang pernah dicadangkan oleh Badan Peguam Malaysia. Apa komen dan pendirian Badan Peguam Malaysia terhadap isu ini? MOHAMAD EZRI: Terdapat perbezaan antara kes DNAA Ahmad Zahid dan proses pengampunan Najib. Yang kita bangkitkan di Mesyuarat Agung Tahunan Badan Peguam Malaysia ialah tentang pengampunan yang diberikan kepada Najib kerana dirasakan bahawa pengampunan itu dirasakan tidak melalui proses yang betul. Sebab itu Mesyuarat Agung Tahunan Badan Peguam Malaysia telah memutuskan untuk membuat semakan kehakiman atau judicial review ke atas perkara tersebut, yang mana telah dilaksanakan dan kini dalam perbicaraan di mahkamah. Untuk kes DNAA itu satu perkara yang berlainan. Itu adalah berkaitan dengan kuasa Peguam Negara yang kita ingin persoalkan dan kita memohon ketetapan daripada mahkamah. SH: Memastikan sistem keadilan tidak dipengaruhi kuasa eksekutif, pengasingan kuasa antara Peguam Negara dan pendakwa raya adalah antara reformasi yang perlu dilaksanakan. Boleh terangkan dengan lebih lanjut mengenai perkara berkenaan? Berdasarkan doktrin separation of powers atau pengasingan kuasa, kerajaan dibahagikan kepada tiga fungsi utama. Fungsi-fungsi ini wujud untuk mengimbangi antara satu sama lain. Pertindihan antara fungsi-fungsi tersebut boleh membawa kepada ketidakadilan atau ketidaksamarataan. Bagi mengelak situasi sebegitu, Peguam Negara, yang berperanan sebagai penasihat undang-undang kepada kerajaan persekutuan sewajarnya bertanggungjawab kepada kuasa eksekutif secara eksklusif. Namun, disebabkan Perkara 145, Fasal 3 Perlembagaan Persekutuan, Peguam Negara juga memainkan peranan sebagai pendakwa raya. Peguam Negara memegang kuasa yang amat luas, untuk mendakwa sesiapa dalam mahkamah di Malaysia, termasuk kuasa untuk memberhentikan mana-mana pendakwaan. Di sini, kita lihat potensi untuk berlakunya situasi di mana anggota kerajaan yang telah jelas melakukan kesalahan, boleh terlepas daripada pendakwaan. Walaupun secara teorinya, Peguam Negara bertanggungjawab untuk menjalankan tugasnya sebagai pendakwa raya bebas daripada pengaruh, namun, untuk memantapkan kedaulatan undang- undang, fungsi Peguam Negara dan pendakwa raya seharusnya diasingkan. SH: Kumpulan Rentas Parti Parlimen Malaysia (KRPPM) - Integriti, Governans dan Anti Rasuah (IGAR) telah membariskan lapan cadangan reformasi institusi dan perundangan. Menurut pandangan tuan, apakah formula terbaik yang boleh diaplikasikan untuk memastikan reformasi itu dapat dilaksanakan tanpa lengah lagi? Reformasi ini adalah satu perkara yang perlu dijalankan dengan berhati-hati dan juga memerlukan perbincangan yang lebih banyak kerana kita tidak mahu sebarang reformasi yang dilaksanakan adalah terhad maksudnya tidak bertahan lama, perlu ditukar dan sebagainya. Jadi sesuatu reformasi itu sekiranya ingin berkekalan, ia perlu dibincangkan oleh semua pemegang taruh dan semua yang terlibat bagi memastikan reformasi tersebut bukan sekadar sesuatu yang diperlukan tetapi juga boleh berkekalan dan membina satu negara Malaysia yang lebih baik. SH: Apakah pendirian tuan berkaitan kelulusan Suruhanjaya Hak Asasi Manusia (Suhakam) bagi Rang Undang-undang Malaysia (Pindaan) 2023? Sejauh manakah kebebasan badan hak asasi ini harus menjalankan peranannya dalam konteks Malaysia? Secara umumnya kita tidak mahu melihat banyak penglibatan daripada pihak eksekutif ke dalam keputusan-keputusan yang dibuat melibatkan perundangan. Sebenarnya dalam isu Suhakam ini, kita telah membuat beberapa cadangan termasuk syor mengurangkan kuasa Perdana Menteri dalam melantik ahli-ahli Suhakam, kerana dengan berbuat demikian kita merasakan Suhakam boleh bergerak dengan lebih bebas dan efektif. SH: Berdasarkan perkembangan landskap sosiopolitik negara, apa rancangan tuan dalam menjadikan Badan Peguam Malaysia sebagai badan yang aktif mengangkat ketelusan, akauntabiliti, dan tadbir urus yang baik di negara ini? Badan Peguam Malaysia memainkan peranan aktif dalam menyuarakan kepentingan ketelusan dan akauntabiliti sistem pentadbiran kerajaan. Dalam hal ini, kami giat terlibat dalam proses pembaharuan undang-undang yang berterusan dengan kerajaan. Antara sektor di mana kami lihat reformasi amat diperlukan termasuklah sistem Parlimen, sistem pilihan raya, pelantikan hakim-hakim, fungsi Peguam Negara dan pendakwa raya, dan juga badan penguat kuasa termasuk Polis Diraja Malaysia (PDRM) serta Suruhanjaya Pencegahan Rasuah Malaysia (SPRM). Jadi kami mempunyai banyak jawatankuasa yang telah ditubuhkan untuk melihat perkara-perkara ini dan memberikan cadangan-cadangan bermanfaat. SH: Adakah penglibatan masyarakat sivil memberi kesan kepada reformasi negara dan adakah Badan Peguam Malaysia akan terus melaksanakan libat urus bersama kumpulan-kumpulan ini? Ya, sudah tentu. Ini kerana masyarakat sivil atau pertubuhan masyarakat sivil (CSO) memainkan peranan yang amat penting dalam proses pembaharuan undang-undang. Mereka adalah tunjang yang kita perlu libatkan dan meminta pendapat kerana mereka mempunyai cengkaman akar umbi yang lebih baik daripada badan-badan lain. Jadi, CSO berfungsi sebagai suara rakyat, menyuarakan pendapat mengenai isu-isu yang berkaitan dengan keadilan dan hak asasi manusia. Penglibatan CSO juga memperkukuhkan proses demokrasi dengan memastikan adanya ketelusan dan akauntabiliti dalam proses reformasi undang-undang. Jadi mereka perlu ada pada setiap masa dan ketika. Sekiranya ada reformasi undang-undang, perlu dilibatkan. Suara mereka perlu didengar dan dihujahkan supaya kita mendapat keputusan yang lebih baik serta mantap untuk negara. SH: Apakah harapan dan langkah advokasi yang tuan dan barisan kepimpinan baharu rancangkan demi memantapkan sistem perundangan di Malaysia? Fokus saya adalah pada empat bidang. Pertamanya, untuk meningkatkan kebajikan peguam-peguam melalui pembangunan profesional dan pemberian sokongan yang lebih baik. Kedua, saya melihat kepada pemantapan profesion guaman melalui pengukuhan advokasi dan juga peningkatan piawaian etika serta pengukuhan kepercayaan orang awam terhadap profesion guaman. Ketiga, bagi menangani dan mengkaji bidang undang-undang baharu, seperti teknologi kecerdasan buatan (AI), saya telah menubuhkan beberapa jawatankuasa baharu untuk melihat perkara-perkara ini. Akhir sekali, selaras dengan Akta Profesion Undang-Undang, kami akan memastikan pematuhan kepada standard profesional yang tinggi, menggalakkan pembangunan profesion guaman dengan berterusan dan memudahkan akses orang awam kepada keadilan.