Impak pembunuhan Ismail Haniyeh

PEMBUNUHAN Ketua Biro Politik Hamas, Ismail Haniyeh yang mungkin didalangi Israel di Tehran dijangka membawa impak besar kepada geopolitik dunia. Sebagai tokoh utama dalam organisasi yang sering terlibat konflik dengan Israel, kematian Haniyeh dijangka mencetuskan reaksi rantaian melibatkan pelbagai pihak dan negara. Serangan tersebut berlaku dua hari selepas Haniyeh menggesa seluruh penduduk negara Arab dan umat Islam mengadakan demonstrasi serta perarakan berskala global hari ini sebagai bersolidariti terhadap Gaza dan Palestin. Haniyeh akhirnya gugur sebagai syuhada ketika berkunjung ke Iran menghadiri majlis angkat sumpah Presiden Iran yang baharu, Masoud Pezeshkian. Dua kebarangkalian selepas pembunuhan Haniyeh ialah risiko perang serantau di Asia Barat dan kegagalan rundingan gencatan senjata antara Hamas serta Israel. Beberapa pemerhati antarabangsa percaya pembunuhan itu boleh digunakan oleh Israel sebagai naratif ‘kemenangan’ bagi mencapai gencatan senjata. Bagaimanapun, kematian Haniyeh mungkin membawa pengganti lebih keras, sekali gus mengurangkan peluang mencapai kompromi. Hamas dan Iran sudah tentu akan melihat kematian Haniyeh sebagai satu tindakan perang oleh Israel, sekali gus rasa terpaksa untuk bertindak balas atas pembunuhan tersebut. Ia mungkin akan mendorong Hamas menggandakan serangan balas terhadap Israel, seterusnya berpotensi mencetuskan satu lagi pusingan keganasan di Gaza dan Tebing Barat. Keadaan itu akan menyulitkan lagi usaha damai yang sudah sedia rumit di rantau tersebut dan memburukkan lagi krisis kemanusiaan. Di peringkat dalaman, pembunuhan Haniyeh boleh menyebabkan kekacauan dalam politik Palestin. Hamas dan Fatah, dua kumpulan utama Palestin telah lama bersaing untuk pengaruh. Kematian Haniyeh boleh membuka ruang untuk pertikaian kuasa dalam Hamas dan mungkin memberi peluang kepada Fatah mengukuhkan kedudukannya. Pembunuhan Haniyeh berpotensi menyebabkan kekacauan dalaman politik Palestin, dalam persaingan antara Hamas dan Fatah. Kematian Haniyeh mungkin mencetuskan pertikaian kuasa dalam Hamas dengan pelbagai fraksi bersaing untuk kedudukan kepimpinan yang boleh menyebabkan ketidakstabilan dalam organisasi tersebut. Ia akan membuka peluang kepada Fatah untuk mengukuhkan pengaruhnya dengan menawarkan alternatif lebih stabil dan menarik sokongan daripada penyokong Hamas yang tidak puas hati. Kematian Haniyeh juga boleh mengubah dinamika politik di Palestin, memaksa kedua-duanya – Hamas dan Fatah untuk menyesuaikan strategi mereka. Ketidakstabilan Hamas boleh melemahkan kedudukan mereka dalam rundingan dengan Israel, memberikan Fatah kelebihan dalam proses politik dan diplomatik. Reaksi rakyat Palestin terhadap situasi itu juga boleh mempengaruhi sokongan politik, dengan sesetengah beralih kepada Fatah untuk kestabilan, manakala yang lain mungkin terus menyokong Hamas. Keseluruhannya, pembunuhan tersebut boleh mencetuskan satu siri reaksi rantaian yang mempengaruhi politik dalaman Palestin. Begitu juga Iran yang diketahui menyokong Hamas, mungkin akan meningkatkan sokongan ketenteraan langsung kepada Hamas dengan membekalkan senjata, peluru berpandu dan latihan ketenteraan. Ia akan memperkuatkan kemampuan Hamas untuk melancarkan serangan terhadap Israel, meningkatkan intensiti dan kekerapan serangan roket dari Gaza ke wilayah Israel. Selain itu, Iran mungkin mengarahkan sekutu proksinya seperti Hezbollah di Lubnan dan kumpulan bersenjata di Syria untuk melancarkan serangan terhadap Israel. Ia berpotensi mencetuskan tindak balas ketenteraan dari Israel dan menambah ketegangan dengan Amerika Syarikat (AS) yang merupakan sekutu rapat Israel. AS mungkin mengambil tindakan ketenteraan atau diplomatik untuk menyekat Iran termasuk sekatan ekonomi atau operasi ketenteraan di rantau tersebut. Justeru, pembunuhan Haniyeh akan memberi kesan besar kepada geopolitik dunia. Semua pihak perlu mengambil pendekatan berhati-hati dan proaktif bagi menangani situasi tersebut, dengan mendorong usaha kolektif mencari penyelesaian damai yang dapat mengurangkan keganasan serta membawa kestabilan di Timur Tengah. * Mujibu Abd Muis ialah Pensyarah Kanan Sains Politik, Fakulti Sains Pentadbiran & Pengajian Polisi (FSPPP), Universiti Teknologi Mara (UiTM)