Kembali sistem dua parti Kelantan

KOLUM pendek biasanya tidak membawa jadual. Kolum saya hari ini berlainan kerana fakta tidak nyata nampak tanpa jadual dan angka. Bagi saya, pesanan paling signifikan keputusan Pilihan Raya Kecil (PRK) Nenggiri ialah sistem dua parti Kelantan sebelum tumbang kerana gelombang hijau 2022-2023. Dua parti itu tidak lain tidak bukan ialah UMNO dan Pas. Sekutu-sekutu mereka boleh diringkaskan sebagai lanjutan: MCA (sehingga 2018) dan PH (2023) adalah sebahagian daripada BN manakala S46, Berjasa, Hamim (1990-1995), PKR (1999-2013), Bersatu (sejak 2022) adalah sebahagian daripada Pas. Gelombang Hijau memberi kita bayangan bahawa UMNO sudah tumbang di semua negeri utara, kosong di Terengganu dan tinggal Galas (jiran Nenggiri) yang tunggal di Kelantan. Kalau kita lihat pola pengundian Nenggiri sejak kewujudan kawasan DUN ini, UMNO menang sehingga 2018 sekalipun peratusan pengundiannya merosot kepada 49 peratus pada 2018 daripada 71peratus (2004), 65 peratus (2008), 68 peratus (2013) sebelumnya. Kali ini, UMNO kembali mencapai 61peratus. Apa yang menarik ialah Nenggiri atau Gua Musang bukan satu-satunya bukti sistem dua parti Kelantan, sungguhpun kawasan lain tiada tokoh besar seperti Ku Li. Sistem dua parti ini sejak penceraian UMNO dan Pas pada penghujung 1977. Kecuali pada 1978 apabila Berjasa bersaing dengan kedua-dua parti ini, pihak ketiga (termasuk PH dalam 2018) tidak signifikan. Ini tidak menghairankan kerana sistem pilihan raya First-Past-The-Post (FPTP) yang memaksa pengundi untuk mengundi secara strategik. Lebih-lebih lagi, peratusan pengundi Melayu mencecah 95 peratus, maka tiada pasaran untuk cerita hantu DAP di Kelantan. Kewujudan dua kem besar ini memang perkembangan munasabah. Dalam setiap PRN (yang berjalan serentak dengan PRU kecuali 1978 dan 2023), pihak yang kalah antara UMNO dan Pas sentiasa mendapat sekurang-kurangnya 30 peratus undi, tetapi kerana FPTP, pemenang dapat menyapu 70 peratus kerusi (kecuali 2004) malah sampai 95 hingga 96 peratus pada 1999 dan 2023. Kelantan mengajak kita merenung pendemokrasian di Malaysia: Ini tempat suburnya persaingan dua parti tetapi sentiasa satu parti yang mendominasi: seketika dahulu UMNO, kini Pas. Adakah ini menguntungkan pengundi? Jangan batuk sampai berkahak; Tidur awal jangan lewat berborak; Kalau bola dikuasai sepihak; Untung atau rugi si penyorak? * Profesor Wong Chin Huat ialah Timbalan Ketua (Strategi), Pejabat Asia, Rangkaian Penyelesaian Pembangunan Mampan PBB (SDSN-Asia) di Universiti Sunway