Politik Sabah sukar saingi kematangan Sarawak

TARIKH pelaksanaan Pilihan Raya Negeri Sabah ke-17 (PRN17) sehingga tempoh pembubaran Dewan Undangan Negeri (DUN) hanya berbaki setahun dua bulan sahaja lagi. Setakat ini, dinamik politik negeri Sabah masih lagi penuh warna-warni dan mengekalkan suhu tinggi. Bagi membolehkan sebuah kerajaan negeri tertubuh, mana-mana parti atau gabungan memerlukan minimum 37 daripada keseluruhan 73 kerusi DUN. Antara parti yang ingin mendapatkan jumlah kerusi diperlukan bagi membentuk kerajaan negeri tentunya Gabungan Rakyat Sabah (GRS)-Pakatan Harapan (PH) Plus yang sedang menerajui kerajaan. Parti-parti kerajaan itu perlu berhadapan dengan seteru politik yang turut bertujuan mendapatkan jumlah kerusi sama iaitu UMNO dan Barisan Nasional (BN), Parti Warisan, Perikatan Nasional (PN) dan parti-parti kecil lain. Pada PRN17, dianggarkan sejumlah 1.9 juta pengundi Sabah akan berkuasa menentukan parti dan gabungan mana yang mampu membentuk kerajaan negeri baharu. Buat masa ini, gabungan parti politik sedia ada adalah GRS yang merangkumi lapan parti lokal iaitu Parti Gagasan Rakyat Sabah (PGRS), Parti Bersatu Sabah (PBS), Parti Solidariti Tanah Airku (STAR), Parti Maju Sabah (SAPP), Pertubuhan Kebangsaan Sabah Bersatu (USNO), Parti Harapan Rakyat Sabah (PHRS), Parti Liberal Demokratik (LDP) dan Parti Cinta Sabah (PCS). GRS yang dipimpin oleh Ketua Menteri, Datuk Seri Hajiji Noor kini bekerjasama dengan Pakatan Harapan Plus iaitu PH bersama Pertubuhan Kinabalu Progresif Bersatu (UPKO). Manakala BN (UMNO dan Parti Bersatu Rakyat Sabah), Warisan, PN (Parti Pribumi Bersatu Malaysia (Bersatu) dan Pas), Parti Kesejahteraan Demokratik Malaysia (KDM) serta Parti Bangsa Malaysia (PBM) kini bertindak sebagai pembangkang. Ketika ini, komposisi semasa DUN Sabah pasca Pilihan Raya Umum ke-15 (PRU15) tahun lalu termasuk enam Ahli Dewan Undangan Negeri (ADUN) lantikan adalah GRS mendominasi dengan 43 kerusi DUN, Warisan (14), BN (11), PH Plus (tujuh) dan diikuti parti-parti tunggal seperti KDM (dua), PBM (satu) dan PN melalui Pas (satu). Di Sabah, sejumlah 73 kerusi DUN dipertandingkan menerusi PRN manakala enam lagi ADUN dipilih berdasarkan lantikan kerajaan negeri baharu. Persoalannya, mampukah PRN paling getir dalam sejarah politik Negeri Di Bawah Bayu itu bakal menyaksikan kewujudan sebuah gabungan parti tunggal yang mampu meraih kerusi majoriti mudah membentuk kerajaan negeri? PERTEMBUNGAN FREE FOR ALL Bagi Pensyarah Kanan (Pembangunan Manusia dan Politik Identiti) Universiti Malaysia Sabah (UMS), Profesor Madya Dr Romzi Ationg, konfigurasi politik Sabah menjelang PRN17 mungkin bakal menyerupai senario persaingan PRU15. Jelasnya, pada saat parti-parti politik negeri ini sedang rancak merangka kerjasama politik di antara satu sama lain, terdapat kemungkinan situasi politik lebih realistik bakal berlaku iaitu pertembungan free for all yang turut membabitkan parti dalam koalisi semasa mereka. “Sebagai contoh, meskipun GRS kini dianggotai lapan parti lokal, ada kemungkinan besar PBS dan STAR yang turut menandatangani perjanjian kerjasama politik luar GRS, akan ‘melanggar’ parti-parti lain dalam GRS untuk sebilangan kerusi DUN. “Senario itu kita lihat pernah berlaku pada PRN 2020 di mana berlaku pertembungan di antara Bersatu dan BN iaitu dua parti yang bekerjasama ketika itu pada tiga kerusi DUN Paginatan, Sook dan Tulid. “Justeru, kemungkinan besar gabungan politik baharu terbentuk pasca PRN17 akan berlaku jika semua parti memilih situasi free for all,” jelasnya. Sementara itu, penganalisis politik veteran, Azizi Safar pula berpandangan PRN17 bakal menyaksikan dua koalisi mega bertembung antara satu sama lain mengulangi situasi PRN15 dan 16. Pada masa sama, beliau juga tidak menafikan kekuatan lebih 50 parti lokal kecil untuk menjadi kingmaker di Sabah sebagaimana kemampuan STAR, KDM dan PHRS. “Berdasarkan perkiraan politik semasa, ada kemungkinan GRS akan mengekalkan kerjasama dengan PH Plus, bahkan mewujudkan kerjasama longgar dengan BN. “Segalanya bergantung kepada dinamik semasa politik UMNO dan BN Sabah pada tahun depan. Ini memandangkan berlaku pertembungan antara fraksi Pengerusi BN Sabah, Datuk Seri Bung Moktar Radin dan Timbalan Pengerusinya, Datuk Seri Abdul Rahman Dahlan. “Tetapi ada juga kemungkinan besar BN yang kekal di bawah pengaruh Bung Moktar akan mewujudkan kerjasama tidak rasmi dengan Warisan dan KDM. "Bayangan gabungan kerjasama mungkin belum jelas tetapi kita sudah lihat petanda hala tuju kerjasama itu,” jelasnya. SUKAR BENTUK GABUNGAN PARTI LOKAL Dalam pada itu, Pensyarah Kanan Fakulti Sains Pentadbiran dan Pengajian Polisi, Universiti Teknologi Mara (UiTM) Cawangan Sarawak, Dr Nur Aida Kipli mengunjurkan politik Sabah sukar untuk membentuk gabungan parti lokal negeri sebagaimana Sarawak melalui Gabungan Parti Sarawak (GPS). Jelas beliau, hal ini kerana kekuatan parti lokal di Sarawak adalah sangat utuh di mana iltizam pemimpin parti-parti dalam GPS untuk membangunkan ekonomi negeri dan etnik kaum masing-masing di bawah satu panji adalah melebihi kepentingan politik peribadi. Katanya, parti-parti lokal seperti GRS dan Warisan bakal bergelut untuk meniru kerangka politik GPS membentuk tunjang kestabilan politik Sabah. Tambahnya, ini kerana politik negeri itu lebih kepada agenda menjaga kepentingan figura dominan tertentu semata-mata. “Bagi saya, isu ketidaktentuan politik Sabah hanya boleh diubah jika pemimpin mula mengutamakan keperluan asas rakyat dan berani memperjuangkan hak negeri Sabah sebagaimana Sarawak yang agresif menuntut hak mereka di bawah Perjanjian Malaysia 1963 (MA63). “Kerangka pembentukan politik Sabah yang utuh hanya dapat diselesaikan menerusi satu penyelesaian iaitu kewujudan barisan kepimpinan kuat. Kalau parti-parti lokal di Sabah berjiwa besar bergabung di bawah satu payung, rakyat Sabah sudah tidak perlukan orang luar,” tegasnya.