Rundingan kerusi perlu telus

SATU isu reformasi institusi yang semakin hebat dibincangkan terutamanya di Sabah dan Sarawak ialah peningkatan perwakilan Malaysia Timur di Dewan Rakyat untuk mencapai tahap 35 peratus (diringkaskan sebagai “DR 35%”) dan membawa kuasa veto terhadap pindaan Perlembagaan. Dua implikasi besar jika ini benar-benar berlaku. Pertama, jika Malaysia Timur yang diduduki 17.37% pengundi diberikan 35% kerusi Parlimen manakala Malaysia Barat yang menampung 82.63% pengundi cuma mendapat 65% kerusi Parlimen, satu undi di Malaysia Timur mempunyai berat 2.6 kali daripada satu undi di Malaysia Barat. Kedua, kerajaan majoriti mudah 51% boleh dibentuk dengan sokongan kesemua 35% ahli Parlimen Malaysia Timur dan tambahan 16% ahli Parlimen di Malaysia Barat. Apakah kerajaan bermajoriti di Parlimen tetapi tiada majoriti di masyarakat dapat menerajui dan mentadbir negara dengan tenang. Para penuntut DR 35% biasanya berhujah bahawa peruntukan kuasa veto 35% adalah dalam semangat Perjanjian Malaysia 1963 (MA63) dan tuntutan ini adalah “pengembalian” apa yang pernah wujud dahulu. Ini adalah mitos yang dibina atas dua fakta, dan selebihnya adalah maklumat yang salah. Fakta pertama, ketika perundingan pembentukan Malaysia, Sabah dan Sarawak memang menuntut kuasa veto lebih sepertiga jika dimasukkan bersama kerusi Singapura juga. Fakta kedua, ketiga-tiga negeri ini memang diberi kuasa veto bersama, iaitu 24 kerusi (15.1%) untuk Sarawak, 16 (10.1%) untuk Sabah dan 15 (9.4%) untuk Singapura. Pembetulan maklumat salah yang pertama, MA63 tidak menjamin kuasa veto untuk ketiga-tiga negeri sampai kerusi Singapura perlu diwarisi oleh Sarawak dan Sabah. Kedua, paling pentingnya, peratusan kerusi untuk Sabah dan Sarawak pun terjamin untuk tujuh tahun sampai penghujung Ogos 1970 saja. (Perkara 161E(2)(e), Perlembagaan Persekutuan) Ini bermakna ‘perwakilan berlebihan’ untuk Sabah dan Sarawak adalah pengaturan sementara kerana formula pembahagian kerusi Parlimen dalam Perkara 116(3) yang telah dimansuhkan pada Jun 1962, 15 bulan sebelum pembentukan Malaysia. Dalam perundingan perlaksanaan MA63 antara Kerajaan Persekutuan, Kerajaan Sarawak dan Kerajaan Sabah, mitos-mitos ini tidak dijelaskan sebaliknya diterima sebagai fakta malah “kehalalan politik” yang tidak boleh dipersoalkan. Berapa kerusi yang akan ditambah dan diubah untuk setiap negeri – Perkara 46(2) – juga tidak diumumkan. Jika Jawatankuasa MA63 mencapai muafakat, adakah rang undang-undang pindaan perlembagaan Perkara 46(2) akan dibentangkan tanpa penglibatan orang awam? Kerajaan Madani kini mempunyai majoriti dua pertiga dengan sokongan enam ahli Parlimen mantan-Bersatu, adakah pindaan ini akan diluluskan sekalipun rakyat tidak bersetuju? Sekiranya tuntutan 35% dipenuhi dengan menambah kerusi saja di Sabah dan Sarawak, maka 32 kerusi perlu ditambah untuk mencapai 89 orang ahli Parlimen di Malaysia Timur dan 254 untuk seluruh Malaysia. Berdasarkan data PRU15, setiap ahli Parlimen di Malaysia Timur akan mewakili purata 41,314 orang pengundi saja, sementara seorang ahli Parlimen menjaga puratanya 106,040 orang pengundi di Semenanjung Malaysia (2.6 kali Malaysia Timur), puratanya 167,175 orang pengundi di Selangor (4.0 kali) dan 303,430 orang pengundi di Bangi (7.3 kali). Perlukah suara pengundi Semenanjung juga didengari? Rundingan kerusi mesti telus dan melibatkan negeri-negeri Semenanjung. Kerajaan Persekutuan tidak wakili negeri-negeri Semenanjung. Jangan wakil rakyat Semenanjung tidur pada bab ini. Hilang arah bolehlah tanya Kurang jelas bolehlah anggar Agihan kerusi Parlimen besar impaknya Suara semua rakyat wajib didengar * Profesor Wong Chin Huat ialah Timbalan Ketua (Strategi), Pejabat Asia, Rangkaian Penyelesaian Pembangunan Mampan PBB (SDSN-Asia) di Universiti Sunway