Runding dan bentang di Parlimen

DENGAN Dewan Rakyat kembali bersidang, ramai rakyat sekali lagi bimbang kesan undang-undang baharu yang mungkin perlu diundi oleh wakil rakyat kita. Pada Mac lalu, saya menyuarakan kebimbangan mengenai pindaan perlembagaan yang menjejaskan status kewarganegaraan kanak-kanak dilahirkan di Malaysia, khususnya saya mengutuk cadangan memansuhkan hak perlembagaan yang diberikan kepada anak terdampar - bayi ditinggalkan oleh ibu bapa mereka - yang secara automatik diberi kewarganegaraan mengikut undang-undang. Saya berasa lega kerana cadangan tersebut telah digugurkan selepas perkara itu dibincangkan oleh Majlis Raja-Raja dan diadakan rundingan dengan Suruhanjaya Hak Asasi Manusia Malaysia (Suhakam). Anak terdampar akan terus diberi kewarganegaraan secara automatik menurut undang-undang. Namun, Suhakam dan organisasi masyarakat sivil masih bimbang dengan aspek lain dalam rang undang-undang tersebut. Dalam kenyataan medianya pada 15 Oktober, Suhakam menyatakan bantahan terhadap cadangan pindaan yang akan memansuhkan kewarganegaraan automatik kepada anak-anak pemastautin tetap. Selain itu, Suhakam juga menegaskan kepentingan penerapan kesan retrospektif bagi anak-anak yang dilahirkan di luar negara oleh ibu warga Malaysia dan bapa bukan warganegara. Pada 17 Oktober, Malaysian Citizenship Rights Alliance (MRCA) mengeluarkan kenyataan lebih tegas, memperkukuhkan dengan kes-kes yang dibangkitkan oleh ahli Parlimen mengenai anak-anak di kawasan mereka. Gabungan tersebut berharap agar rang undang-undang berkenaan dipisahkan dan peruntukan regresif dirujuk kepada Jawatankuasa Pilihan Khas Parlimen (JKPK). Komuniti Perintis untuk Parlimen Profesional juga telah meminta agar rang undang-undang itu bersama Rang Undang-Undang Mufti Wilayah Persekutuan dirujuk kepada JKPK bagi penelitian lanjut. Rang undang-undang mufti itu turut dikritik daripada pelbagai sudut termasuk pemberian kuasa besar tanpa semak dan imbang kepada mufti serta takrifan sempit tentang maksud menjadi Muslim Sunni. Saya berterima kasih kepada Menteri Dalam Negeri dan Menteri Hal Ehwal Agama yang meluangkan masa menjelaskan pendirian mereka kepada saya ketika saya berada di Parlimen untuk mesyuarat berasingan dengan Yang Dipertua Dewan Rakyat pada Selasa. Benar, apabila dua pihak berselisih faham dengan kuat, emosi boleh membawa kepada bahasa yang dilihat sebagai berkonfrontasi dan keterlaluan. PENJELASAN Saya berusaha menyampaikan perasaan rakan-rakan aktivis saya dengan sepenuh hati dan mengambil tindakan serupa ketika mendengar penjelasan daripada menteri-menteri tersebut. Walaupun tidak semua kebimbangan dapat diatasi serta-merta, kesediaan untuk berunding dan berkongsi maklumat serta komunikasi lebih baik dapat membantu membina persefahaman. Jika tidak pun mencapai kata sepakat, saya berharap akan ada perbincangan yang lebih inklusif sebelum rang undang-undang menjadi akta. Ketika anda membaca rencana ini, tumpuan Parlimen mungkin sudah beralih kepada Belanjawan 2025, dengan senarai kehendak daripada pelbagai pihak yang menuntut kedudukan lebih mapan. Boleh diramal tentang cukai, rasionalisasi subsidi, kos menjalankan perniagaan, dasar pelaburan dan tentunya geran untuk pelbagai sektor serta komuniti. Saya bangga, organisasi yang saya terlibat mampu memainkan peranan bermakna dalam wacana mengenai dasar-dasar tersebut. Ia adalah tanda demokrasi yang semakin matang apabila pihak berkepentingan dalam masyarakat dapat bersatu dan bersuara memperbaiki negara kita. Dahulu perkara itu tidak mudah dicapai. REFORMASI INSTITUSI Malah, tidak lama dahulu mustahil untuk begitu banyak pihak berkepentingan bersuara dengan yakin di pelbagai platform. Kejayaan tersebut terhasil melalui reformasi institusi melalui tekanan berterusan daripada masyarakat sivil bersama realiti baharu persaingan politik dan kemunculan media sosial. Disebabkan itulah saya teruja apabila mendapat tahu dalam pertemuan saya dengan Yang Dipertua Dewan Rakyat bahawa akan ada usaha baharu untuk pendidikan sivik melibatkan Parlimen. Pembaca rencana dan ucapan saya selama ini tahu bahawa saya menganggap penting generasi muda Malaysia menerima asas kukuh tentang Perlembagaan Persekutuan, institusi-institusi negara, sejarah pembentukannya dan nilai-nilai yang menjadi asasnya demi kelestarian demokrasi kita. Di luar Dewan Rakyat, di lorong yang dihiasi potret Yang di-Pertuan Agong terdahulu, perpustakaan Parlimen mempamerkan beberapa buah buku. Terbitan terbaharu mereka ialah koleksi Titah Diraja kepada Parlimen termasuk buat pertama kali dalam cetakan (selain dalam Hansard), titah Yang di-Pertuan Agong pertama semasa sidang pertama Parlimen pada 1959. “Laksanakan tugas anda dengan cara yang menjadikan Parlimen sebagai cahaya terang demokrasi paling gemilang,” titah Seri Paduka Baginda - terutama dalam membuat keputusan yang akan memberi kesan kepada rakyat Malaysia untuk generasi akan datang, saya ulangi seruan Yang di-Pertuan Agong pertama kita. * Tunku Zain Al-‘Abidin ialah Presiden Pengasas IDEAS dan Pemegang Amanah Yayasan Chow Kit