Reformasi pentadbiran awam

PADA September lalu, ketika berucap di majlis perjumpaan bulanan bersama warga Jabatan Perdana Menteri, Perdana Menteri, Datuk Seri Anwar Ibrahim menggesa pelaksanaan segera reformasi dalam pentadbiran awam sebagai langkah mempertingkatkan kecekapan dan keberkesanan sektor awam di Malaysia. Gesaan itu penting dalam konteks semasa — sektor awam dilihat sebagai nadi utama kepada kejayaan pentadbiran negara. Jika diteliti, reformasi ditegaskan Perdana Menteri berkait rapat dengan konsep Pengurusan Awam Baharu (NPM) yang menekankan kecekapan, akauntabiliti dan penggunaan teknologi dalam pentadbiran awam. Sejarahnya, NPM yang mula diperkenalkan pada 1980-an di Barat bertujuan memperbaharui sektor awam supaya lebih menyerupai pengurusan sektor swasta yang berfokus kepada hasil dan keberkesanan kos. NPM diperkenalkan bagi memperbaharui sektor awam yang sering dilihat sebagai tidak fleksibel, lambat dan birokratik. Di Malaysia, konsep NPM telah diterapkan sejak beberapa dekad lalu melalui inisiatif seperti Program Transformasi Kerajaan (GTP) dan penggunaan e-Kerajaan. Anwar dalam ucapannya secara tidak langsung menyeru kepada pengukuhan NPM apabila beliau menekankan pentingnya reformasi bagi memastikan sektor awam lebih responsif dan produktif. Salah satu hubungan strategik antara gesaan reformasi pentadbiran awam dan NPM ialah peningkatan kecekapan dalam penyampaian perkhidmatan. NPM menekankan bahawa sektor awam perlu beroperasi dengan cara lebih pantas dan kos efektif, sama seperti sektor swasta. Kerajaan menyentuh soal birokrasi yang melambatkan proses pentadbiran dan mengakibatkan ketidakpuasan rakyat. Bagi menangani masalah itu, reformasi yang disarankan beliau boleh dilihat sebagai usaha mengadaptasi prinsip-prinsip NPM — proses yang lebih mudah dan cepat menjadi keutamaan. Dengan reformasi itu, sektor awam dijangka menjadi lebih cekap dalam menyelesaikan masalah rakyat. Bagi meningkatkan keberkesanan, kerajaan perlu memberi perhatian kepada latihan dan pembangunan modal insan dalam kalangan penjawat awam. Aspek akauntabiliti dan integriti penjawat awam juga perlu diperkukuh dengan memperkenalkan mekanisme pemantauan lebih telus serta berkesan. Aplikasi inovasi teknologi seperti penggunaan kecerdasan buatan (AI) dan data besar juga boleh membantu mempercepatkan proses penyampaian perkhidmatan awam dengan lebih cekap. Gesaan untuk menggunakan teknologi dan inovasi dalam pentadbiran awam juga mencerminkan prinsip NPM yang mementingkan modernisasi serta pendigitalan. Jelas, pendigitalan perkhidmatan kerajaan adalah salah satu cara meningkatkan kecekapan dan memudahkan interaksi antara kerajaan serta rakyat. Ia selari dengan pendekatan NPM yang menggalakkan penggunaan teknologi bagi mempercepatkan proses pentadbiran dan mengurangkan kos operasi. Dengan mengintegrasikan teknologi digital, sektor awam mampu memberikan perkhidmatan lebih baik dan responsif kepada keperluan rakyat. Namun, seperti mana-mana perubahan besar, cabaran tetap wujud dalam melaksanakan reformasi tersebut. Penjawat awam yang sudah lama bekerja dengan sistem tradisional mungkin sukar menyesuaikan diri dengan perubahan baharu, yang menuntut kecekapan dan penggunaan teknologi. Budaya kerja lama yang lebih berfokus kepada prosedur juga memerlukan masa untuk diubah. Beberapa pihak berpendapat bahawa pendekatan itu terlalu memberi tumpuan kepada kecekapan ekonomi sehingga mengabaikan aspek sosial. Sebagai contoh, penjawat awam yang dibebani dengan Petunjuk Prestasi Utama (KPI) kadangkala terpaksa mengabaikan kualiti interaksi dengan rakyat demi mencapai sasaran ditetapkan. Walaupun begitu, dengan kepimpinan tegas dan komitmen daripada semua pihak, reformasi itu boleh dilaksanakan secara berperingkat. Kesimpulannya, gesaan untuk segera melaksanakan reformasi pentadbiran awam mempunyai kaitan rapat dengan prinsip-prinsip NPM yang menekankan akauntabiliti, kecekapan dan penggunaan teknologi dalam sektor awam. Sekiranya reformasi tersebut berjaya dilaksanakan, sektor awam Malaysia dijangka dapat memberikan perkhidmatan yang lebih baik dan relevan dengan keperluan semasa rakyat. * Mujibu Abd Muis Pensyarah Kanan Sains Politik Fakulti Sains Pentadbiran & Pengajian Polisi (FSPPP) Universiti Teknologi MARA (UiTM)