Teknologi fotonik jadi pertaruhan

STATUS China sebagai negara pendahulu dalam pelbagai bidang memang sukar dipertikaikan. Hampir dalam segala bidang, China seakan-akan mendahului negara pesaing lain termasuk Amerika Syarikat (AS) dan Kesatuan Eropah (EU). Kemaraan China dalam bidang kecerdasan buatan (AI) memang tidak dapat disanggah. Terbaharu, China dikatakan sedang memimpin negara lain dalam bidang teknologi fotonik — teknologi yang bergantung kepada zarah cahaya bagi menghantar maklumat. Meskipun kebanyakan sistem komputer menggunakan isyarat elektronik dalam semikonduktor bagi menghantar maklumat, namun fotonik menawarkan sistem lebar jalur dan kecekapan jauh lebih besar. Difahamkan, ketika ini China telah muncul sebagai pemain utama pasaran fotonik global. Laporan Washington DC mendedahkan, Setiausaha Perdagangan, Gina Raimondo telah menulis tentang ancaman industri fotonik silikon China yang semakin berkembang. Dikhabarkan, ahli ekonomi China yakin teknologi fotonik ialah faktor utama memintas AS dalam bidang semikonduktor. Rentetan pendedahan itu, syarikat China terus meninggalkan jauh AS apabila melabur berbilion dolar dalam industri teknologi fotonik dan ada antaranya dijuruskan bagi tujuan ketenteraan dwiguna. Isnin lalu, wartawan Reuters, Stephen Nellis mendedahkan kebimbangan penggubal undang-undang AS tentang kemajuan fotonik di China. Malah, AS juga dilaporkan mahu menjalankan siasatan menyeluruh terhadap potensi implikasi keselamatan sekiranya China sangat mendominasi bidang teknologi tersebut. Artikel itu menegaskan, Pengerusi Kepimpinan Jawatankuasa Pilihan Khas Parti Komunis China (SCCCP), John Moolenaar dan Ahli Kongres, Raja Krishnamoorthi mendesak Raimondo mengenakan sekatan ke atas pe-mindahan teknologi semikonduktor fotonik canggih ke China. Penulis berasakan AS sebenarnya amat tertekan dengan penguasaan China dalam pelbagai bidang, khususnya teknologi fotonik. Dua tokoh penggubal undang-undang AS itu percaya menerusi teknologi fotonik, China boleh membangunkan sistem ketenteraan canggih seperti senjata tenaga terarah dan peluru berpandu hipersonik. Mereka juga segera mendesak AS menambah pelaburan dalam teknologi fotonik demi mengekalkan penguasaan dan menghalang kemaraan China. Penulis percaya teknologi fotonik berupaya merevolusikan semula AI dan boleh memacu ketepatan diagnosis perubatan. Menerusi teknologi fotonik dalam AI, ia boleh menghantar data sangat pantas dan tepat. ALLAH SWT telah memberi peringatan tentang isu tersebut dalam surah Ali &#039;Imran (3:103-105). Kini timbul satu trend yang penting iaitu peningkatan fotonik kuantum. Menerusi prinsip fotonik mekanik kuantum, penyelidik boleh membangunkan komputer kuantum yang berpotensi menyelesaikan masalah kompleks jauh mengatasi jangkauan komputer klasik. Fotonik kuantum juga boleh memacu kemajuan dalam komunikasi selamat dan memastikan kaedah penyulitan tidak boleh dipecahkan. Dalam bidang sains bahan, penyelidik sedang meneroka bahan baharu seperti fotonik silikon untuk mencipta peranti lebih kecil, cekap dan pantas. Kemajuan itu penting untuk pembangunan sistem pengkomputeran berprestasi tinggi dan pusat data. Teknologi fotonik juga sedang digunakan untuk membangunkan penyelesaian penyimpanan tenaga yang inovatif. Jauh ke hadapan, teknologi fotonik boleh membangunkan kenderaan autonomi dikuasakan penderia LiDaR (Light Detection and Ranging) kepada pusat data ultra-pantas. AS sebenarnya telah lama menjadi kuasa besar dalam teknologi fotonik. Syarikat AS seperti Intel dan Cisco sentiasa berada di barisan hadapan dalam membangunkan komponen serta sistem fotonik termaju. Di Asia, Jepun memiliki tradisi kukuh dalam optik dan kejuruteraan ketepatan iaitu bidang utama industri fotonik global. Syarikat Jepun seperti Nikon dan Canon kekal peneraju utama bidang komponen optik serta sistem peng-imejan. Penulis ingin bercerita pula tentang kemajuan bidang teknologi fotonik di Malaysia. Syarikat cip AI terkemuka seperti Nvidia telah bergerak maju membuka tab baharu dan Advanced Micro Devices (AMD). Syarikat Silicon Valley Lightmatter meningkatkan dana berjumlah AS$400 juta (RM1.75 bilion) untuk teknologi fotonik, sekali gus menaikkan nilai firma itu kepada AS$4.4 bilion (RM19.3 bilion). Persoalannya, di manakah Malaysia berada dalam bidang teknologi fotonik? Penulis cuba menyelongkar pelbagai nota berkaitan penguasaan syarikat Malaysia dalam bidang teknologi fotonik. Setakat ini, jelas Malaysia masih belum mampu mengejar AS, China dan Jepun dalam bidang teknologi fotonik. *Dr Ir Muhidin Arifin ialah Ketua Pegawai Operasi Pusat Pembangunan Kemahiran Teknikal Selangor (STDC)