Kontroversi pemilihan U Mobile

MINGGU lalu, kerajaan mengumumkan syarikat telekomunikasi, U Mobile Sdn Bhd dipilih sebagai penyedia borong rangkaian 5G kedua negara bagi bersaing dengan Digital Nasional Berhad (DNB). Jika anda berasakan kerugian pelaburan kerajaan dalam FashionValet sebagai besar dan tidak munasabah, kita tunggu pula nasib yang bakal menimpa Digital Nasional Berhad (DNB) nanti. Berbelas bilion ringgit menjadi pertaruhan. Antara 2022 hingga 2024, kolum ini telah menyiarkan lebih 10 artikel yang mengulas dan menunjukkan kecenderungan kepada sistem Rangkaian Borong Tunggal (Single Wholesale Network – SWN). Pelaksanaan sistem Dwi Rangkaian Borong (DWN) melalui pelantikan U Mobile menimbulkan pelbagai persoalan mengenai kemampanan ekosistem 5G negara pada masa depan. Pada 7 Mei lalu, kolum ini turut menulis artikel bertajuk ‘Malapetaka kewangan negara’ yang mengingatkan kerajaan mengenai risiko kewangan sangat besar akan ditanggung DNB. Untuk rekod, cadangan pelaksanaan SWN adalah hasil Laporan Akhir Mengenai Peruntukan Jalur-Jalur Spektrum Bagi Perkhidmatan Jalur Lebar Mudah Alih di Malaysia yang dikeluarkan oleh Suruhanjaya Komunikasi dan Multimedia Malaysia (SKMM) pada Disember 2019. Menterinya ketika itu ialah Gobind Singh Deo. Jangkaan awal bahawa lesen tersebut akan diberikan kepada Operator Rangkaian Mudah Alih (MNO) Maxis kerana mempunyai infrastruktur kukuh dan kerjasama dengan Huawei – pembekal peralatan dan perisian 5G dari China — meleset terus. Pemilihan U Mobile sebagai pengendali rangkaian borong kedua menimbulkan syak wasangka kerana pemegang saham utama dan majoriti terbesar U Mobile ialah Straits Mobile Investments Pte Ltd (SMI) yang merupakan anak syarikat kepada dana kekayaan Singapura, Temasik Holdings. Kenyataan Menteri Komunikasi, Fahmi Fadzil bahawa pemilikan asing dalam U Mobile tidak menyalahi peraturan dan U Mobile telah diberi syarat mengurangkan pegangan asing kepada 20 peratus bukanlah satu jawapan tepat. Ia bukan soal melanggar peraturan atau tidak tetapi komposisi 48.3 peratus saham milik SMI itu menjadikan syarikat berkenaan adalah pemegang saham terbesar yang mempunyai kuasa memutus dan mengawal perjalanan syarikat. Lebih melucukan lesen diberi dengan syarat pemegang saham utama menjadi pemegang saham minoriti. Bukankah semasa pembidaan tender tersebut, U Mobile menggunakan kelebihan SMI dari segi kewangan, kepakaran dan pentadbiran untuk memenangi tender? Syak wasangka lain ialah pemberian lesen tersebut hanyalah satu skim bagi membolehkan pemegang sahamnya membuat keuntungan segera. Ia bukanlah tidak berasas kerana U Mobile merupakan MNO yang kecil, sebahagian besar liputan mereka dilaksanakan dengan menyewa (menumpang) infra MNO lain. Justeru, jika mereka mahu memenuhi syarat menyediakan rangkaian 5G ke seluruh negara, ia memerlukan antara RM12 bilion hingga RM15 bilion (berdasarkan kos pembangunan DNB). Tidak ada syarikat kewangan akan memberi pembiayaan seperti itu ke atas sebuah syarikat kecil seperti U Mobile. Jadi secara strategiknya, U Mobile akan menumpukan kawasan bandar terlebih dahulu dan melewatkan liputan 5G luar bandar. Mereka juga merupakan penjual borong rangkaian 5G dan penjual runcit rangkaian 5G. Mereka mempunyai kelebihan untuk ‘membunuh’ MNO lain dengan menawarkan harga rendah kepada pelanggan 5G mereka berbanding MNO lain. Sebaik sahaja nilai U Mobile meningkat berikutan persaingan ‘tidak adil’ itu, pemegang sahamnya akan cash out sama ada dengan cara membawa masuk MNO lain yang lebih besar atau mengapung saham mereka di Bursa Malaysia. Daripada perspektif DNB, pelan perniagaan dan pembiayaan kewangan mereka berdasarkan SWN telah dirosakkan oleh kerajaan sendiri. Pemiutang DNB kini pasti dalam keresahan kerana mereka memberi pembiayaan berdasarkan unjuran pendapatan sebagai SWN. Jika rugi, kerugian tersebut akan ditanggung oleh kita semua yang membayar cukai secara langsung dan tidak langsung. * Jalil Backer ialah Presiden Angkatan Karyawan Nasional (Akar)