Kereta api bateri jadi bualan

PERJALANAN tren Keretapi Tanah Melayu (KTM), komuter atau ETS tergendala angkara gangguan bekalan elektrik adalah fenomena biasa di negara ini. Ia pasti memeningkan pengguna kerana terpaksa memikirkan alternatif lain bagi meneruskan perjalanan. Penulis yang gemar menaiki tren ketika belajar di Amerika Syarikat dan Jepun sentiasa berdoa sepanjang perjalanan agar tidak mengalami insiden tersekat gara-gara ketiadaan bekalan elektrik. Justeru, apabila membaca artikel tulisan wartawan BBC News, Aleks Phililips bertajuk Will battery-powered trains replace diesel and are they safe?, penulis rasa ada evolusi terbaharu daripada kejuruteraan kereta api global. Laporan Phillips menyebut Britain sudah mula menguji kereta api menggunakan kuasa bateri di Newton Aycliffe, timur laut England dan Goole di timur Yorkshire. Sebenarnya kereta api berkuasa bateri sudah beroperasi di Jepun dan Jerman. Namun, pakar di Britain percaya ia boleh menimbulkan cabaran keselamatan kebakaran. Timbul satu persoalan besar di Malaysia. Adakah Malaysia akan memperkenalkan perkhidmatan kereta api berkuasa bateri? Berdasarkan angka diberikan Prasarana Malaysia Berhad (Prasarana) pada 30 November 2023 yang mengendalikan perkhidmatan rel dan bas di negara ini menunjukkan hampir 1.1 juta orang menggunakan pengangkutan awam setiap hari. Daripada jumlah tersebut, perkhidmatan Rapid Rail Sdn Bhd (Rapid Rail) yang merangkumi LRT, MRT dan Monorel di Lembah Klang mencatat purata penggunaan harian berjumlah 835,119 orang, manakala Rapid Bus Sdn Bhd (Rapid Bus) seramai 258.710 orang. Penggunaan pengangkutan tertinggi melibatkan kereta api dan bas ialah seramai 1,200,433 orang pada 22 November 2023. Meskipun angka penggunaan kereta api dan bas di Lembah Klang tidak sebesar kota kosmopolitan Tokyo, Beijing, Shanghai, Jakarta atau Bangkok, penulis percaya trend tersebut akan mencecah angka lebih tiga juta menjelang 2035. Dalam hal ini, Britain menyedari perkembangan enjin diesel di negara berkenaan sudah menghampiri tahap tepu. Justeru, Britain segera mengambil langkah proaktif dengan memperkenalkan penggunaan kereta api bateri sepenuhnya yang dianggap alternatif mesra alam. Ketika ini kereta api mendapat kuasa daripada wayar elektrik atas atau pada talian tanpa wayar daripada penjana diesel. Banyak kereta api bergerak menggunakan kedua-dua sumber kuasa tersebut dan bertukar secara alternatif mengikut keadaan. Laporan Phillips menyebut kereta api berkuasa bateri akan menjimatkan kos pemasangan wayar overhead pengendali kereta api pada landasan tidak berelektrik. Penulis mendapati pengangkutan global sedang mengalami anjakan radikal didorong kebimbangan alam sekitar. Kemunculan kereta api berkuasa bateri boleh merevolusikan teknologi industri komuter terutama di kawasan padat penduduk seperti Kuala Lumpur, Shah Alam, Pulau Pinang atau Johor Bahru. Kereta api berkuasa bateri memperoleh tenaga terus daripada bateri, sekali gus menghapuskan keperluan sambungan terus ke talian kuasa atas (overhead cable) atau pembakaran bahan api fosil. Lonjakan teknologi tersebut menawarkan pelbagai kelebihan. Pengurangan pelepasan gas rumah hijau dan pencemaran udara ketara boleh memastikan kereta api menyumbang kepada persekitaran bandar bersih dan sihat. Penulis juga memikirkan faktor the last mile commute atau ‘perjalanan terakhir setiap perjalanan’. Ia merujuk kepada segmen akhir perjalanan seseorang antara sistem transit utama seperti sistem bas atau rangkaian kereta api dan destinasi akhir pengguna dari stesen ke rumah atau pejabat. Senario tersebut disebut ALLAH SWT dengan mengkiaskan isu berkaitan dalam surah Al Mu’min [40:79-82]. Penulis percaya kerajaan Malaysia wajar menimbangkan kemungkinan memperkenalkan penggunaan kereta api berkuasa bateri sepenuhnya. Namun, ia boleh dilakukan secara bertahap yang pasti mewujudkan peluang pekerjaan baharu dalam sektor pembuatan, kejuruteraan dan penyelenggaraan, seterusnya merangsang pertumbuhan ekonomi serta memupuk inovasi teknologi. Yang harus difikirkan ialah kos pelaburan berkaitan peralihan kereta api berkuasa bateri. Masa depan industri komuter terletak kepada penyelesaian mampan dan inovatif. Penggunaan kereta api berkuasa bateri menawarkan visi menarik kepada sistem pengangkutan lebih bersih, senyap dan cekap. Persoalannya sekarang, adakah Malaysia mahu menjadi peneraju kereta api bateri sepenuhnya di rantau Asia Tenggara? *Dr Ir Muhidin Arifin ialah Ketua Pegawai Operasi Pusat Pembangunan Kemahiran Teknikal Selangor (STDC)